Pinksteren - C

GODS ADEM DIE LEVEN WEKT

Het evangelie van vandaag begint met de vermelding dat de leerlingen zich hadden opgesloten; heel letterlijk: de deuren van hun verblijfplaats waren gesloten uit angst. Ze vreesden de buitenwereld, vreesden het onbekende, de vijandigheid, misschien zelfs zichzelf. In die benauwde ruimte zaten zij, verlamd door zorgen over het heden, over wat komen zou. Hun hart lag onder puin.

Het is een tafereel dat ons niet vreemd is. Ook wij trekken ons soms terug in onze kleine wereld. Zorgen over gezondheid, relaties, werk of toekomst kunnen ons zo in beslag nemen dat we opgesloten raken in onszelf. Ons blikveld vernauwt, en we verliezen onze innerlijke rust - soms zelfs zo sterk dat we 's nachts de slaap niet meer kunnen vatten. Ons hart wordt een plek van onrust. Voor wie gewend is te bidden, groeit dan vaak het besef dat ook het gebed niet meer lukt. We voelen niets meer, we zien niets, we horen niets. Alles lijkt donker en kil. Het gebed valt stil. We houden op met spreken tot God. Ja, dagelijkse zorgen kunnen een mens verlammen.

Toch kennen we de uitspraak van Jezus: ‘Maak je geen zorgen voor de dag van morgen, want de dag van morgen zorgt wel voor zichzelf. Elke dag heeft genoeg aan zijn eigen kwaad.’ (Mat 6,34) Daarmee bedoelde Jezus niet dat we geen zorgen mogen hebben, en zeker niet dat we onze verantwoordelijkheden niet zouden moeten opnemen. Hij wilde ons vooral behoeden voor een obsessieve omgang met onze zorgen, die ons dreigt op te sluiten in onszelf, tot op het punt dat elke vorm van rust en vrede ons ontglipt.

Terug naar het evangelie van vandaag: Binnen de geslotenheid van de leerlingen verschijnt Jezus. Hij breekt er als het ware doorheen. Plots staat Hij daar, zonder aankondiging. Zonder verwijt. Alleen met die woorden: “Vrede zij met jullie.” Vrede – dat is het eerste wat Hij hen toezegt. Geen uitleg, geen strategie, geen belofte van succes. Alleen vrede, zijn vrede. Het is geen vrede die zomaar een tijdelijke troost is of een soort verzachting voor hun beklemming, maar ze zal dienen als een dragende bodem. Een bedding voor een nieuw begin, een ruimte waarin iets nieuws kan ontkiemen.

En - niet onbelangrijk - Jezus toont zijn wonden. Goede Vrijdag wordt niet gewist door Pasen, maar opgenomen. De leerlingen mogen en moeten dit zien. Ze zullen dit beeld moeten meedragen in heel hun verdere zending.

Opnieuw - voor een tweede maal - zegt Jezus: “Vrede zij met jullie,” en Hij voegt eraan toe: “Zoals de Vader Mij heeft uitgezonden, zo zend Ik jullie uit.”
Vervolgens blaast Hij over hen en zegt: “Ontvang de heilige Geest.”

Zie de chronologie in dit evangelie: eerst is er angst, dan de ontmoeting, vervolgens vrede, zending, en ten slotte de gave van de Geest. Jezus komt ons tegemoet in onze benauwdheid. Hij opent gesloten deuren met zijn woord van vrede. Pas in die bedding van rust en vreugde, wanneer de angst is ontzenuwd, kunnen we de Geest ontvangen.

Uit die chronologie leren we dat Pinksteren enerzijds wel degelijk ‘uit de hemel komt vallen’, maar dat het tegelijk ook een innerlijke gesteltenis vraagt - een openheid, een bodem van vrede. We kunnen Pinksteren in onszelf tegenhouden wanneer we stenen rondom ons hart opstapelen. Dan wordt het hart gesloten, en krijgt de Geest geen ruimte. Op een of andere manier moeten we die stenen wegrollen, zoals bij Jezus’ graf, zodat Gods licht kan binnendringen en zijn werking alle ruimte krijgt. Dan kan de Geest met zijn gaven in ons leven werkzaam zijn en ons in beweging brengen.

Zoals het evangelie op deze Pinksterdag verhaalt, leidt het ontvangen van de Geest tot zending: “Als jullie iemands zonden vergeven, dan zijn ze vergeven; vergeven jullie ze niet, dan zijn ze niet vergeven.” Het is een krasse uitspraak. In het eerste gedeelte kunnen we ons heel zeker vinden; het tweede gedeelte is al minder evident. Toch staat het er, en is het goed ook deze woorden te omarmen.

“… vergeven jullie anderen hun zonden niet, dan zijn ze niet vergeven.” Deze woorden gelden niet enkel voor de priester tijdens de biecht - zoals we dat, terecht overigens, vaak verstaan - maar ook voor ieder van ons. Het zijn woorden die ons voor een grote verantwoordelijkheid plaatsen. Ze betekenen niet dat mensen in onze macht zouden liggen, of dat wij zouden bepalen wie vergeven wordt en wie niet. Het gaat hier niet over machtsuitoefening, maar over medewerking. Jezus vertrouwt zijn zending toe aan mensen: zonden vergeven, de weg openen naar verzoening. Wanneer vergeving uitblijft, wanneer mensen elkaar vastpinnen op fouten, dan stagneert de liefde. Dan raakt Gods barmhartigheid niet tot bij ons. De Geest stuwt ons om net dat niet te laten gebeuren. Hij maakt ons tot dragers van vergeving, tot mensen die de kracht ontvangen om telkens opnieuw het hart te openen. En daarin - naar het woord uit het evangelie van vandaag - dragen wij een grote verantwoordelijkheid.

Moge het ons tot troost zijn dat we dit alles niet uit eigen kracht hoeven te volbrengen. God is met ons, van binnenuit. Wat wel van ons gevraagd wordt, is dat we binnentreden in zijn beweging, dat we deel worden van de liefde die in Hem leeft: de liefde van de Vader, de Zoon en de Geest. Die liefde is ons fundament, onze bron en onze bestemming. Ze krijgt een gezicht waar de Geest vrij mag waaien, en waar muren tussen angst en vertrouwen verdwijnen.

Het evangelie op deze Pinksterdag nodigt ons uit om niet toe te geven aan de neiging ons terug te trekken in onze eigen geslotenheid. Wanneer we onze zorgen gaan koesteren alsof ze het laatste woord hebben, raken we de vrede kwijt. Dan kunnen we de Geest niet ontvangen, omdat we geen ruimte meer maken in ons hart.
Pinksteren nodigt uit tot openheid. Jezus wil binnenkomen in ons leven. Hij spreekt zijn vrede uit over onze verwarring, ons verdriet, onze spanningen. Hij ademt over ons, en in die adem vinden wij leven - leven dat barmhartigheid wordt voor anderen. Het is een leven dat ons in beweging brengt naar de ander, die op zoveel manieren vraagt om daden van barmhartigheid.

Een zalig Pinksteren voor jullie allen!

Laten we bidden

Heer Jezus,
kom in onze geslotenheid,
waar zorgen ons klein en bang maken.
Spreek uw vrede uit in ons hart,
zodat onrust plaatsmaakt voor vertrouwen.
Moge die vrede een bedding zijn
waarin uw Geest kan neerdalen.
Heilige Geest,
gloei in ons,
wek in ons de kracht om te vergeven,
om barmhartigheid te leven,
om te worden wie wij in Gods liefde mogen zijn.
Door Christus, onze Heer.
Amen.

Geliefde mensen, moge de vrede van Christus ons hart openen, zodat de Geest ruimte vindt om in ons te wonen en zijn barmhartige liefde door ons heen zichtbaar wordt.
Nogmaals een zalig Pinksteren!
kris

---

Om mee op weg te gaan

Sta even stil bij hoe jij omgaat met de zorgen van het leven — zorgen die we allemaal kennen en meedragen. Sluiten ze je op in jezelf, maken ze je wereld kleiner, verstikken ze je innerlijke rust? Of laat je je, midden in die zorgen, dragen door de Heer? Want daar, in dat gedragen vertrouwen, kan een bedding ontstaan waarin de Geest niet alleen kan neerdalen, maar ook richting geven en kracht schenken voor de weg die voor je ligt.