Van Woord naar leven

JE STAAT OP HEILIGE GROND (Bij Exodus 3, 1-11) Beste vrienden, gisteren lazen we het wonderlijke verhaal over de geboorte van Mozes. Hij is uit het water gered door de dochter van de farao. Vandaag gaat het niet over ‘water’ maar over vuur. Het thema gered worden krijgt nu een enorme dimensie erbij. Het vuur niet als vijand waar we bang voor moeten zijn, wel om respectvolle benadering. De volwassen Mozes is op de vlucht omdat hij een Egyptenaar gedood heeft en het risico groot is dat hij op bevel van de farao nu zelf gedood zal worden. Hij vlucht naar Midjan, in de woestijn. Mozes komt als herder in dienst bij zijn schoonvader (intussen heeft hij zijn oog laten vallen op diens dochter). Op zekere dag nadert hij in de woestijn een vreemd verschijnsel: een vuur vanuit een doornstruik, maar het vreemde is dat de struik niet verbrandt. Eigenaardig. Zijn onderzoekende geest wil weten wat er aan de hand is. Maar meteen hoort hij uit de brandende struik een waarschuwende stem:  ‘Mo...

WAAR HET HART NOG MOET RIJPEN We lezen vandaag verder uit het boek Exodus, als vervolg op de aangrijpende afsluiting van de lezing van gisteren. Daar lazen we hoe de farao, uit angst voor het groeiende volk Israël, zijn onderdanen beval om alle pasgeboren jongetjes van de Hebreeën in de Nijl te werpen. De meisjes mochten in leven blijven. Vandaag volgt een bekend en indringend vervolg: hoe een moeder haar zoon redt, hem in een rieten mandje op het water legt, en hoe dat kind door de dochter van de farao wordt gevonden, de naam Mozes krijgt en als haar eigen zoon wordt opgevoed. Eigenlijk is het een wondermooie scène van stille redding. Maar dan maakt de tekst een scherpe bocht. De jonge Mozes groeit op en wordt op een dag geconfronteerd met het onrecht waaronder zijn volk gebukt gaat. Hij ziet hoe een Egyptenaar een Hebreeër slaat, en in een opwelling slaat hij de Egyptenaar dood. De grote Mozes die later het volk zou bevrijden, pleegt hier zelf een moord. Is dit de man die God zou ...

KIEZEN VOOR DE KANT VAN GOD In een periode van ernstige hongersnood waren de zonen van Jakob met hun families naar Egypte getrokken. Daar hadden ze onder bescherming van Jozef, die in Egypte tot onderkoning was opgeklommen, een veilige plaats gevonden. Ze waren welkom, ze kregen ruimte om te leven en te werken. Maar generaties later verandert het klimaat. Er komt een nieuwe farao aan de macht, die Jozef niet gekend heeft — of die ervoor kiest om het verleden van vriendschap en dankbaarheid te negeren. Wat ooit gastvrijheid was, slaat om in wantrouwen. De Israëlieten, inmiddels geworteld in het land, worden niet langer als bondgenoten gezien, maar als een bedreiging. Het gastland waarin ze zich gevestigd hadden, verandert langzaam in een onderdrukkende macht. De farao ziet hun aantal groeien en raakt verontrust. Niet door wat ze doen, maar door wie ze zijn. Hij ziet in hen geen mensen meer, maar een risico. De oplossing? Slavernij. En wanneer zelfs onderdrukking het volk niet klein kr...

GERAAKT TOT IN HET HART Laat ons eerlijk zijn: we lopen vaak om het broze en gekwetste heen. Gewoonlijk om één enkele reden: de ander komt ons lastig over. Het komt ons niet uit. Het verstoort onze planning – of misschien nog meer: ons denken. We laten niet toe dat ons hart spreekt, en reduceren wat we doen – of juist niet doen – tot ons hoofd, dat allerlei argumenten aanhaalt om toch maar niet te doen wat we eigenlijk zouden moeten doen. Wie zijn hart laat spreken, ziet anders. Die kijkt dieper, laat zich raken en komt in beweging – niet ondanks de kwetsbaarheid van de ander, maar juist daardoor. De barmhartige Samaritaan is zo iemand. Hij blijft niet op afstand. Hij loopt er niet omheen. Hij knielt bij het gebrokene. Wat hij ziet, raakt hem – en die bewogenheid zet hem aan tot handelen. Het evangelie van deze zondag is ons meer dan bekend. Misschien té bekend. Want juist omdat we het zo goed kennen, glijdt het al snel af van ons hart. Maar als we eerlijk zijn: dit is zo’n evangelie...

OPSTAAN IN GESCHONKEN VERGEVING Hier bij Van Woord naar leven is de voorbije dagen al herhaaldelijk stilgestaan bij het thema vergeven , aan de hand van de lezingen uit het boek Genesis. Het was vooral Jozef die daarin centraal stond: zijn broers die hem ooit verkochten uit jaloezie, vergaf hij met een indrukwekkende edelmoedigheid. We spraken over het belang van vergiffenis schenken, en over al het goede dat daaruit kan voortkomen - genezing, verzoening, nieuw leven. Maar vandaag wil ik met je stilstaan bij het ontvangen van vergeving . Want dat blijkt allesbehalve vanzelfsprekend te zijn. In de eerste lezing zien we hoe Jozefs broers, na de dood van hun vader Jakob, vrezen dat Jozef alsnog met hen zal afrekenen. Ze verzinnen een boodschap van hun vader, in de hoop daarmee Jozefs wraak af te wenden. En dan buigen ze diep en bieden zichzelf aan als zijn slaven. Hoe schrijnend. Ondanks Jozefs vergeving blijven ze zich gedragen als mensen die zichzelf geen waardigheid meer gunnen. Al...

NEDERIGHEID ALS WEG TEN LEVEN De lezingen van vandaag spreken tot wie zoekt, luistert en verlangt. “Als je zoekt naar wijsheid als naar zilver, als naar een verborgen schat, dan zul je ontdekken wat ontzag voor de Heer is.” Het is een belofte aan de zoeker, niet aan de snelle denker. Wijsheid is niet een kwestie van scherpzinnigheid en tempo, maar van loskomen en toewijding. Wie afdaalt in zichzelf, in stilte, in gebed, komt op het spoor van Gods verborgen aanwezigheid. De leerlingen zeggen tot Jezus: “Wij hebben alles achtergelaten en zijn U gevolgd.” Jezus antwoordt Petrus niet met een gemakkelijke belofte, maar met een visie op een nieuw bestaan, waarin het ware leven begint bij het prijsgeven van wat je vasthoudt in het licht van eigenbelang. Alles wat losgelaten wordt omwille van God, krijgt een onvergelijkbare vruchtbaarheid. Geen verlies is tevergeefs als het gedragen wordt in liefde. Vandaag vieren we het feest van de heilige Benedictus. Geen man van grote woorden, eerde...

GEZONDEN TOT VREDE De lezingen uit het boek Genesis, zoals de liturgie deze dagen aanbiedt, zijn niet eenvoudig. Ze vragen om herlezing om te begrijpen wat er staat. Dat vraagt enige inspanning, maar het vergt de moeite. Vandaag horen we hoe Juda, met een zekere bewogenheid, het woord neemt. Hij smeekt om genade voor Benjamin en biedt zelfs aan om in diens plaats als slaaf in Egypte te blijven. Die broederlijke zelfgave, die bereidheid om zijn eigen leven op het spel te zetten, raakt Jozef diep. Dat wordt het kantelpunt. Hij kan zich niet langer beheersen, laat iedereen weggaan, maakt zich aan zijn broers bekend en barst in tranen uit. “Ik ben Jozef,” zegt hij, “jullie broer, die jullie verkocht hebben.” Pijnlijk. Het verleden haalt hen allen in. En toch komt er geen verwijt over zijn lippen – alleen waarheid: dat God hem vóór hen uit heeft gestuurd om hun leven te redden. Daarmee opent hij een weg van vergeving, van redding, van herstel. Wat moet het voor die broers zijn geweest om...

TERUGBLIKKEND TOEGROEIEN NAAR BEVRIJDING Beste vrienden, vandaag houden we ons bezig met het verhaal uit Genesis over de beproevingen van Jacob met zijn zonen. Ze lijden honger. Alle voorraden zijn op. Dat is zo bedreigend dat de zonen door hun vader naar Egypte gestuurd worden waar de grootste machthebber met vooruitziende blik in de jaren van overvloed enorme graanschuren heeft laten bouwen. Zo zullen in de jaren van schaarste die nu aangebroken zijn op te vangen zijn voor alle hongerendennoodlijdenden. Met zijn tienen, op de jongste zoon Benjamin na, vertrekken ze. Jacob wil niet een tweede zoon verliezen, zoals het eerder met Jozef is gebeurd. Wat veel lezers wel weten, maar de broers en ook Jacob en Benjamin niet, is dat hun broer Jozef nog leeft en zelfs een hoge functie heeft aan het hof. Hij is degene die verantwoordelijk is voor het verdelen van graan. Na de lange tocht komen ze in Egypte aan, en buigen ze diep voor Jozef, die opgeklommen is tot hoogste machthebber in...

LITTEKENS DIE ZEGEN DRAGEN We lezen verder in het boek Genesis. En weer krijgen we een merkwaardig verhaal te horen, namelijk dat van Jakob die alleen achterblijft bij de rivier de Jabbok, vlak voor een beladen ontmoeting met zijn broer Esau. Het is nacht. Jakob heeft zijn gezin en al zijn bezittingen al overgezet naar de overkant, maar hijzelf blijft alleen achter - niet enkel fysiek, maar ook innerlijk: met zijn verleden, zijn angsten, zijn schuldbesef. Dan gebeurt het onverwachte. In de stilte van de nacht raakt hij in een worsteling met een mysterieuze tegenstander. De identiteit van die ander blijft onuitgesproken, maar Jakob erkent later zelf: “Ik heb oog in oog gestaan met God.” Deze strijd is niet zomaar een gevecht - het is een grensmoment tussen oud en nieuw. Jakob worstelt niet alleen met een figuur buiten zich, maar ook met alles wat in hem leeft aan schuld, twijfel en verlangen naar verzoening. In deze nachtelijke strijd blijft hij de Ander vasthouden, in het verlange...

DE LADDER VAN GODS BARMHARTIGHEID Zaterdag benadrukten we in Van Woord naar leven hoe Genesis geen verhaal is van voorbeeldige mensen, maar van feilbare levens waarin God zijn belofte gestand doet. Broederstrijd, leugens, afgunst, seksueel misbruik – het zit er allemaal in. Toch spreekt God precies in die werkelijkheid zijn Woord van trouw. Vandaag treffen we Jakob op de vlucht. Niet uit vroomheid, maar omdat hij zijn broer bedroog. Hij is op de dool, bang voor de gevolgen van zijn daden. Hij zoekt God niet. En toch openbaart God zich. In zijn slaap ziet hij een ladder die hemel en aarde verbindt. Engelen gaan op en neer. En God zegt: “Ik sta je terzijde.” Dat is geen woord voor wie alles op orde heeft, maar voor wie gestruikeld is. Voor wie zich schuldig weet, voor wie zich afgewezen voelt. En dan gebeurt het onverwachte: de hemel gaat open. Jakob ontvangt de zegen. Hij ontvangt die als genade, absoluut niet als verdienste. Deze plek zal hij noemen: Betel – huis van God. Hoe vaak...

VREDE ALS ZENDING Wie zich verdiept in de lezingen van deze zondag, voelt zich binnengeleid in een stroom van vrede. In de profetie van Jesaja zien we het beeld van Jeruzalem als een moeder, een stad die voedt en troost, die vrede uitstraalt zoals een rivier die haar bedding overstroomt. De vreugde is tastbaar, de troost nabij. God zelf zegt: “Zoals een moeder haar zoon troost, zo zal Ik jullie troosten.” Wat een tederheid, wat een diepe belofte. De vrede die hier wordt geschilderd, is niet enkel de afwezigheid van strijd, maar een toestand van gedragen worden, gekend zijn, geliefd zijn. In de brief van Paulus klinkt een echo van die vrede, maar via een andere weg. Hij wijst niet naar een moederlijke stad, maar naar het kruis van Christus. Dat kruis, bron van verzoening, heeft hem losgemaakt van de wereld zoals ze was. In Christus is hij een nieuwe schepping geworden. Niet uiterlijke vormen zijn doorslaggevend, maar de innerlijke omvorming. Daar, in de diepe eenheid met de Gekruisig...

ZO SPREEKT DE HEER Wie het boek Genesis volgt zoals het deze weken in de liturgie aan bod komt, stuit op verhalen die verre van voorbeeldig zijn: rivaliteit tussen broers, bedrog binnen het gezin, partijdige ouders, seksueel misbruik, geweld, slavenhandel. Er is veel in Genesis dat je niet zomaar zou willen navertellen aan een kind, laat staan presenteren als moreel model. Genesis is geen boek om trots op te zijn omdat het “vrome mensen” toont. En toch is Genesis bij uitstek het boek van de beginselen: niet alleen van de schepping en het verbond, maar ook van menselijke kwetsbaarheid, familiebanden, maar bovenal van Gods verrassende trouw aan feilbare mensen. Het is geen boek dat mensen mooier maakt dan ze zijn. Het laat rauw zien hoe mensen handelen, maar ook hoe God daar niet voor terugdeinst. Integendeel: Hij kiest juist mensen als Jakob, Jozef, Abraham - mensen met barsten, innerlijke strijd, domme keuzes, verborgen hunkeringen. Zijn keuze gaat niet uit naar hun deugdzaamheid, ma...

GEVONDEN IN ZIJN BLIK Het evangelie van vandaag spreekt over Jezus’ liefde voor de zondaar. Voor hen was Hij immers gekomen. Bij hen wilde Hij te gast zijn. Hen wilde Hij vergeven. Hen wilde Hij bevrijding aanbieden. Hen wilde Hij een nieuw leven schenken. Hij kon het - bij wijze van spreken - niet verdragen dat er mensen waren die de zonde meer beminden dan God. Hij was bezorgd om deze mensen. Want ze leefden naast hun roeping. Zijn bezorgdheid was zo sterk dat Hij naar hen toeging: om hen aan te raken tot in hun diepste duisternis, om hen weer op te tillen in het licht van Gods bestaan. Wij, als christenen, zijn geroepen in naam van de Heer ook deze liefdevolle bezorgdheid voor de zondaar in ons te dragen. Geen veroordeling. Enkel barmhartigheid. Ik ben me ervan bewust dat dit snel is uitgesproken. Het is een van de moeilijkste opdrachten die het evangelie geeft. Maar voor God is niets onmogelijk. Dus ook niet het volbrengen van deze opdracht. Hoe gaan wij om met mensen die op h...

KERK ZIJN (Bij het feest van de H. Tomas) Tomas, die in eerste instantie moeilijk kon geloven dat zijn Heer zou zijn opgestaan uit de dood, verbleef toch bij de groep van de leerlingen. En dat is mooi. Ondanks zijn twijfel, zijn gevecht, zijn ongeloof, mocht hij er zijn, werd hij niet afgewezen. Wat de groep leerlingen daar beleefde, is een mooi beeld van de Kerk, of hoe de Kerk zou moeten zijn. Want zowel binnen de kerkgemeenschap, als ook aan de rand, als ook buiten de Kerk, leven mensen die vechten, die twijfelen, die moeilijk kunnen geloven. Misschien behoren we zelf tot deze groep, of zijn er perioden geweest dat we bij deze groep hoorden. Dat is geen schande. Dat gebeurt. Meer nog: het behoort zelfs wezenlijk tot de innerlijke groei van de mens. Vaak is het God zelf die toestaat dat wij in periodes verkeren van dorheid en zelfs ongeloof. Al was het maar om ons te genezen van een geloof als vrucht van eigen prestatie. In de woestijn van ons hart wil Hij ons zuiveren en aanraken...

GODS ERBARMEN VOOR IEDER MENS (Bij Gen 21, 5.8-20) Beste mensen, onlangs lazen we het verhaal over de geboorte van Ismaël, de zoon van Abram en Hagar, de Egyptische slavin. Saraï had haar aan Abram gegeven omdat ze zelf onvruchtbaar was (Gen 16). Na een tussentijd van veertien jaren gaat de geschiedenis verder in het geboorteverhaal van Isaäc, de zoon van de belofte, geboren uit Abraham en Sara. Er zitten gelijke elementen in beide verhalen waarin een spanningsveld sterk aanwezig is tussen de twee vrouwen. Hoe menselijk is dit. Ismaël die intussen 14 jaar is, speelt hier ook een rol. Hij lacht spottend als Abraham een feest geeft bij de geboorte van Isaac. In beide verhalen komt Hagar in de woestijn terecht met haar kind. In het eerste verhaal als baby, en in het tweede verhaal als opgroeiende knul, al wordt dat niet duidelijk vermeld. (Het is ook maar de vraag of Hagar twee keer in de woestijn is geweest). Verhalen kunnen door mondelinge overleveringen veranderen). Het drama van...

DE VERWOESTING VAN SODOM (Bij Gen 19, 15-29) Overweging van aartsbisschop Vincenzo Paglia, ontleend aan ' Het Woord van God elke dag – 2025', Otheo-Books / Sant’Egidio De eerste lezing van vandaag toont ons de dageraad van de dag van de verwoesting van Sodom. De engelen van God dringen er bij Lot op aan dat hij de stad verlaat. Geconfronteerd met de nakende tragedie aarzelt Lot. Alsof hij vastzit en niet kan bewegen, moeten de engelen hem bij de hand nemen en hem samen met zijn vrouw en dochters naar buiten leiden. Zodra Lot in veiligheid is, stort een regen van vuur en zwavel - misschien een ware vulkaanuitbarsting - neer op Sodom en vernietigt de stad. Sindsdien is Sodom het symbool van een stad die niet alleen zondig is, maar bovenal verdorven. Het moet tot nadenken stemmen dat een van de ernstigste zonden van de inwoners van de stad was dat zij weigerden de vreemdelingen op te nemen die bij Lot hun toevlucht hadden gezocht. Het hart van de inwoners was zo bekrompen en z...

ORA ET LABORA Abraham richt zich naar de Heer. Terwijl de andere mannen hun weg vervolgen naar Sodom, blijft hij staan voor de Heer en richt hij zijn woorden tot Hem. Niet om zichzelf te redden, maar om te pleiten voor een stad die haar grens van verdorvenheid overschreden lijkt te hebben. Hij stelt geen eisen. Hij klaagt niet. Hij vraagt. En hij waagt het, stap voor stap, telkens weer een getal minder. Wat als er slechts een kleine rest overblijft? Zou dat voldoende zijn om het onheil af te wenden? Abraham spreekt niet tegen een onpersoonlijke macht, maar met de levende God, met de Ene die rechtvaardig is. Hij durft Hem recht in de ogen te kijken, met een zuiver hart. En wat blijkt? God luistert. Hij laat zich raken door de bekommernis van een mens. Hij laat zien dat gerechtigheid niet blind is voor de enkeling die goed wil leven. Zelfs als de meerderheid zich heeft afgekeerd, luistert Hij naar de enkeling die standhoudt. Wat Abraham doet, is het hart van ware vriendschap met God e...

RIJKDOM EN CHARISMA (bij het hoogfeest van Petrus & Paulus) Onderstaande overweging is van de hand van aartsbisschop Vincenzo Paglia, ontleend aan Het Woord van God elke dag - 2023, uitgegeven bij Otheo-books. Vandaag vieren we het feest van de heilige apostelen Petrus en Paulus, wier gedachtenis de bijna tweeduizend jaar oude geschiedenis van de Kerk van Rome vergezelt, waar zij tot de marteldood toe getuigden van hun geloof. Petrus wordt door Jezus geroepen terwijl hij zijn netten uitwerpt aan de oevers van het meer van Galilea. Hij is een eenvoudige visser, maar hij voelt een verlangen naar een nieuwe wereld. Nauwelijks heeft Jezus hem geroepen tot een ruimer leven, of hij laat ‘meteen’ – zo schrijft de evangelist – zijn netten in de steek en volgt Hem. De echte Petrus is die zwakke man die zich laat raken door de Geest van God en als eerste luidkeels roept: ‘U bent de Messias, de Zoon van de levende God.’ En de Heer maakt van deze zwakke mens de ‘rots waarop Hij zijn Kerk za...