maandag in week 22 door het jaar

LEVEN IN HET LICHT VAN DE EEUWIGHEID
(Bij de eerste lezing van vandaag)

Tekst overweging: Kris

We leven vandaag in een cultuur die de dood het liefst buiten beeld houdt. We willen jong blijven, we willen genieten, en wat ons herinnert aan ons sterven houden we liever ver weg. Toch laat Paulus ons in de lezing zien dat de dood niet negatief is en zeker niet het einde. Zij is een doorgang naar het eeuwig leven. Hij roept op tot hoop en vertrouwen, niet tot angst en vertwijfeling.

Franciscus van Assisi noemde de dood “zuster”. Dat klinkt vreemd in onze oren, maar het drukt iets wezenlijks uit. De dood is geen vijand die ons vernietigt, maar een metgezel die ons naar God toe leidt. Als wij leren haar niet te ontlopen, maar haar in ons hart mee te dragen als een echte zus, ontdekken we dat zij ons helpt te leven met een open blik naar de eeuwigheid.

Vroeger werden er gebeden aangeraden voor het slapengaan waarin men zijn zonden overdacht in het licht van het oordeel. Vaak boezemden die gebeden angst in. Toch zat er een diepe wijsheid in: de dood dagelijks onder ogen zien helpt ons te leven vanuit het besef dat ons leven gericht is op God. Niet uit vrees, maar uit verlangen: verlangen naar de liefde die ons wacht, naar de barmhartigheid waarin wij ons mogen neerleggen. En tegelijk: het nu ernstig nemen, want dit leven is ons gegeven als een unieke opdracht.

God is liefde. Wie zich bij zijn aards sterven aan zijn barmhartigheid toevertrouwt, zal door Hem goed ontvangen worden. Ook al hebben wij tekortgeschoten, ook al dragen we lauwheid of zonde mee, we mogen ons werpen in zijn hart. Alleen wie zich op dat moment afsluit in hoogmoed, sluit zichzelf op. God kan niet méér doen dan zijn liefde aanbieden.

Paulus verwoordt in een andere brief wat wij ook mogen voelen: “Ik verlang heen te gaan om met Christus te zijn, want dat is het allerbeste; maar in leven blijven is omwille van u noodzakelijk” (Fil 1, 23-24). Zo klinkt de gezonde spanning van het christelijk leven: verlangen naar de dood, omdat ze ons naar God brengt, maar tegelijk aanvaarden dat wij nu nog geroepen zijn om hier onze opdracht te volbrengen.

Natuurlijk brengt de dood ook pijn mee. Voor wie achterblijft is er verdriet en rouw, vaak heel intens. Elke traan die vloeit om een geliefde is tegelijk een traan van liefde. We hoeven die pijn niet weg te duwen, want ze drukt uit hoe kostbaar een mens is.
Er is ook pijn die voortkomt uit kwaad en onrecht: slachtoffers van oorlog, van moord, van zinloos geweld. Die dood verheerlijken we niet; ze laat ons juist verlangen naar een wereld zonder tranen en lijden.

Maar – en daar gaat het vandaag over – we hoeven niet bang te zijn voor ons sterven. Wij mogen het biddend tegemoet treden. Wij mogen de dood nu al meedragen als een zuster die ons vergezelt. Wie zo leeft, leeft in het licht van de eeuwigheid: vrijer, liefdevoller, intenser. En hij weet dat wij eens altijd bij de Heer zullen zijn.

En nog dit: onze relatie met de doden wordt niet verbroken door de dood. Natuurlijk ervaren wij het gemis heel concreet: een geliefde zit niet meer mee aan tafel bij het ontbijt, en dat doet pijn. Toch is de band niet verdwenen. In wezen kan iemand na het heengaan zelfs intenser aanwezig zijn dan toen die nog fysiek bij ons was. De Franse karmelietes Elisabeth van de Drie-eenheid (1880-1906) sprak daarover mooie woorden. Zij zei dat wij de hemel reeds in ons hart dragen: Jezus, Maria en alle heiligen wonen in ons. Daarom dragen wij ook hen die ons in de hemel zijn voorgegaan mee in ons binnenste – altijd en overal. De liefde die de dood overstijgt wordt niet gebroken, maar opgenomen in Gods eeuwigheid. En daardoor wordt de band met onze dierbaren nog inniger dan ooit tevoren.

Laten we bidden

Heer,
leer ons om de dood niet te vrezen
maar haar te ontvangen als een zuster
die ons naar U toe leidt.
Laat ons uitzien naar het eeuwig feest
waar alle volkeren verzameld zullen zijn in U,
U, die zoveel groter bent
dan wij ooit kunnen denken.
Amen.

Geliefde mensen, laten wij de dood omhelzen als een zuster die ons bij de hand neemt. Zij leidt ons binnen in het feest zonder einde, waar wij met elkaar in God verenigd zullen zijn, tot in de eeuwigheid. En intussen wensen we elkaar gewoon een mooie maandag hier op aarde, want ook daar begint de eeuwigheid al een beetje.
Genegen, kris

---

Om mee op weg te gaan

Hoe kijk jij naar je eigen sterven? Is het iets dat je verdringt, of krijgt het een plaats in je leven? De dood hoeft geen vijand te zijn, maar kan een zuster worden die je vergezelt onderweg. Wie haar niet wegduwt maar met haar leert leven, ontdekt vaak een diepere rust en een helderder blik op wat echt waardevol is.