Van Woord naar leven

DE VERWOESTING VAN SODOM (Bij Gen 19, 15-29) Overweging van aartsbisschop Vincenzo Paglia, ontleend aan ' Het Woord van God elke dag – 2025', Otheo-Books / Sant’Egidio De eerste lezing van vandaag toont ons de dageraad van de dag van de verwoesting van Sodom. De engelen van God dringen er bij Lot op aan dat hij de stad verlaat. Geconfronteerd met de nakende tragedie aarzelt Lot. Alsof hij vastzit en niet kan bewegen, moeten de engelen hem bij de hand nemen en hem samen met zijn vrouw en dochters naar buiten leiden. Zodra Lot in veiligheid is, stort een regen van vuur en zwavel - misschien een ware vulkaanuitbarsting - neer op Sodom en vernietigt de stad. Sindsdien is Sodom het symbool van een stad die niet alleen zondig is, maar bovenal verdorven. Het moet tot nadenken stemmen dat een van de ernstigste zonden van de inwoners van de stad was dat zij weigerden de vreemdelingen op te nemen die bij Lot hun toevlucht hadden gezocht. Het hart van de inwoners was zo bekrompen en z...

ORA ET LABORA Abraham richt zich naar de Heer. Terwijl de andere mannen hun weg vervolgen naar Sodom, blijft hij staan voor de Heer en richt hij zijn woorden tot Hem. Niet om zichzelf te redden, maar om te pleiten voor een stad die haar grens van verdorvenheid overschreden lijkt te hebben. Hij stelt geen eisen. Hij klaagt niet. Hij vraagt. En hij waagt het, stap voor stap, telkens weer een getal minder. Wat als er slechts een kleine rest overblijft? Zou dat voldoende zijn om het onheil af te wenden? Abraham spreekt niet tegen een onpersoonlijke macht, maar met de levende God, met de Ene die rechtvaardig is. Hij durft Hem recht in de ogen te kijken, met een zuiver hart. En wat blijkt? God luistert. Hij laat zich raken door de bekommernis van een mens. Hij laat zien dat gerechtigheid niet blind is voor de enkeling die goed wil leven. Zelfs als de meerderheid zich heeft afgekeerd, luistert Hij naar de enkeling die standhoudt. Wat Abraham doet, is het hart van ware vriendschap met God e...

RIJKDOM EN CHARISMA (bij het hoogfeest van Petrus & Paulus) Onderstaande overweging is van de hand van aartsbisschop Vincenzo Paglia, ontleend aan Het Woord van God elke dag - 2023, uitgegeven bij Otheo-books. Vandaag vieren we het feest van de heilige apostelen Petrus en Paulus, wier gedachtenis de bijna tweeduizend jaar oude geschiedenis van de Kerk van Rome vergezelt, waar zij tot de marteldood toe getuigden van hun geloof. Petrus wordt door Jezus geroepen terwijl hij zijn netten uitwerpt aan de oevers van het meer van Galilea. Hij is een eenvoudige visser, maar hij voelt een verlangen naar een nieuwe wereld. Nauwelijks heeft Jezus hem geroepen tot een ruimer leven, of hij laat ‘meteen’ – zo schrijft de evangelist – zijn netten in de steek en volgt Hem. De echte Petrus is die zwakke man die zich laat raken door de Geest van God en als eerste luidkeels roept: ‘U bent de Messias, de Zoon van de levende God.’ En de Heer maakt van deze zwakke mens de ‘rots waarop Hij zijn Kerk za...

 HET HART ALS EEN TUIN WAAR HET WOORD KAN GROEIEN “Want zoals de aarde haar gewassen voortbrengt, zoals een tuin het gezaaide laat ontkiemen, zo laat God, de Heer, gerechtigheid ontkiemen en glorie voor het oog van alle volken.” (Jes 61,11) “Zijn moeder bewaarde alles wat er met Hem gebeurd was in haar hart.” (Lc 2,51) Vandaag, op de gedachtenis van het Onbevlekt Hart van Maria, denken we na over haar hart als plaats van innerlijkheid, beschikbaarheid en stilte. In bovenstaande verzen uit Jesaja en Lucas klinkt iets door van een verborgen proces dat zich bij haar van binnenuit voltrok. Zoals de aarde in stilte het zaad draagt en tot leven brengt, zo was ook het hart van Maria een vruchtbare ruimte waarin God zijn werk kon beginnen. In haar ontvankelijkheid, haar beschouwende stilte en haar innerlijke beschikbaarheid liet zij toe dat iets nieuws kon ontkiemen. Haar hart was een open ruimte van overgave, waar Gods geheim zich mocht nestelen, groeien en rijpen in de diepte. Dat w...

TUSSEN SCHAPEN EN SCHERVEN Ezechiël schetst een beeld van God als een herder die niet vanop afstand kijkt naar zijn volk, maar zélf de bergen opgaat om te zoeken wie verdwaald is. Hij weidt zijn schapen op grazige weiden, draagt zorg voor wie gewond is, en laat de rustelozen rust vinden. Deze God laat niemand in de steek. Hij geeft zijn hart aan wie kwetsbaar, verloren of alleen is. Paulus voegt daaraan toe: die liefde van God is ons ten volle geopenbaard in Jezus Christus. Op het moment dat de mensheid gevangen zat in vervreemding en hulpeloosheid, is Hij - doorheen het kruis - de mensheid nabij gekomen. Geen afwachtende liefde, maar een liefde die de duisternis niet mijdt om ons tot leven te brengen; een genade die ons sindsdien dag na dag wordt geschonken. In het evangelie vertelt Jezus hoe deze kruisgenade concreet gestalte krijgt in ons leven. Hij vertelt over de herder die zijn kudde achterlaat om het ene verloren schaap te zoeken. En als hij het vindt, tilt hij het op zijn sc...

GOD HOORT Niets is zo pijnlijk als gebruikt worden door anderen. Hagar, de Egyptische slavin, weet wat het betekent om zonder stem, zonder keuze en zonder waardigheid behandeld te worden. Ze wordt meegesleurd in een plan dat niet het hare is, ingezet als middel om een kinderwens te realiseren. En wanneer ze zwanger wordt, wordt haar aanwezigheid plots ondraaglijk voor haar meesteres. Sarai, die zelf geleden heeft onder kinderloosheid, wendt haar macht aan om Hagar te vernederen. En Abram zwijgt. Hij laat begaan. Hagar vlucht. De woestijn lijkt haar enige uitweg. Alleen, zonder toekomst. Maar het is daar, in die verlatenheid, dat iemand haar opzoekt. Niet een mens, maar een bode van de Heer. Geen veroordeling klinkt er, wel een vraag: “Hagar, waar kom je vandaan en waar ga je heen?” Een stem die haar naam kent, haar situatie serieus neemt, en haar leven niet tot een bijrol herleidt. In deze eenvoudige vraag schuilt een uitnodiging tot zelfbewustzijn. Het is alsof de engel zegt: je be...

WORTELEN IN HET GELOOF BLIJKT VRUCHTBAAR (bij Gen.15, 1-12. 17-18; Mt 7, 15-20) Beste mensen, de twee lezingen van vandaag lijken niet veel met elkaar te maken te hebben. We gaan er samen naar kijken of we er toch een verband in kunnen vinden. Niet alleen van de lezingen met elkaar, maar ook met ons eigen leven. Beide lezingen zijn in totaal andere tijden ontstaan. Mooi vind ik het als zowel het eerste boek van onze Bijbel, tijdloos iets te vertellen heeft wat wezenlijk is voor alle tijden. Dat geldt trouwens ook voor het evangelie, zoveel jaren later. Het verhaal uit Genesis gaat over Abram (die toen nog geen Abraham heette). nadat hij de roepstem van de Heer had gehoord: ‘Trek weg uit je land,’ zonder te weten wat precies de bedoeling was kreeg hij op een bepaald moment een visioen. ‘Wees niet bang, Abram: Ikzelf zal een schild voor je zijn. Je loon zal vorstelijk zijn.’ ‘Heer, mijn God,’ antwoordde Abram,’ wat voor zin heeft het mij te belonen? Ik zal kinderloos sterven en al...

GEKEND, GEROEPEN, GEZONDEN Vandaag klinken drie lezingen die elk op hun eigen manier spreken over de komst van Johannes de Doper. Jesaja bezingt een profeet die al in de moederschoot wordt geroepen; Paulus vertelt hoe Johannes het volk uitnodigt tot bekering en wijst op de komende Messias; en Lucas verhaalt de geboorte van Johannes, het kind dat niet de naam van zijn vader krijgt, maar een naam van bovenaf: Johannes, ‘God is genadig’. Drie lezingen die elk getuigen van een goddelijke hand die een leven vormt, een stem die roept, een weg die bereid wordt. Johannes is profeet in de volle zin van het woord - de laatste van de profeten van het Oude Verbond, en tegelijk de wegbereider van het Nieuwe: hij staat op de drempel, wijst de Messias aan en maakt Hem bekend. Zijn hele leven is afgebakend door zijn roeping. Hij leeft afgezonderd, eenvoudig, met een scherpe blik op wat waar en onwaar is, met een vurige toewijding aan zijn opdracht. Hij is niet het Licht, maar wijst ernaar. Hij is ni...

OVER BALKEN EN BARMHARTIGHEID We lezen verder in de Bergrede. En opnieuw laat Jezus ons geen ruimte om onszelf veilig weg te stoppen in vrome woorden of redelijke bedoelingen. Vandaag spreekt Hij over oordelen – niet als een fout die af en toe gebeurt, maar als een levenshouding die je blik troebel maakt en je hart vernauwt. “Waarom kijk je naar de splinter in het oog van je broeder, terwijl je de balk in je eigen oog niet opmerkt?” Het is een hard beeld. Een mens die denkt helder te zien, maar rondloopt met een balk in zijn oog. Een mens die zich geroepen voelt om de ander recht te zetten, maar intussen zelf verblind is door trots, angst of morele zelfzekerheid. Jezus zegt niet dat je nooit iets mag benoemen. Maar Hij legt het beginpunt elders: niet bij de ander, maar bij jezelf. Zolang jij leeft vanuit een houding van oordeel, leef je buiten de ruimte waarin waarheid en liefde samen kunnen bestaan. En dan klinkt het als een waarschuwing, geen dreiging maar realiteit: "Met ...

STERVEN OM TE LEVEN Ik wil vandaag beginnen met te wijzen op een zin uit het evangelie van vandaag die makkelijk over het hoofd gezien wordt. Een korte zin, vol betekenis: “Hij gebood hun uitdrukkelijk dat tegen niemand te zeggen.” Het gaat over wat Petrus zojuist heeft uitgesproken: dat Jezus de door God gezonden Messias is. Je zou verwachten dat Jezus dat moment zou aangrijpen om zijn zending breed kenbaar te maken. Maar in plaats daarvan legt Hij zijn leerlingen het zwijgen op. Waarom? Wat zit er achter dit opvallende bevel tot stilte? We mogen het belang van deze uitspraak niet onderschatten. In de Bijbelse literatuur wordt dit vaak het 'messiaans geheim' genoemd. Het is een terugkerend motief, vooral in de synoptische evangeliën, waarin Jezus zijn leerlingen - of zelfs boze geesten - verbiedt om zijn ware identiteit bekend te maken. Welke diepere bedoeling zit er achter deze terughoudendheid? Eerst en vooral omdat het kruis nog moet komen. Wie over Jezus spreekt als d...

TUSSEN BARBECUE EN KONINKRIJK Het is weekend. De zon schijnt, de agenda is leeg of juist goed gevuld. We hebben plannen gemaakt. Misschien een barbecue, een fietstocht, een ontmoeting met vrienden, een weekend voor onszelf. Alles wat ons goed doet. We weten met wie we graag tijd doorbrengen, we zoeken gezelschap dat vertrouwd is. We omringen ons met mensen die we graag hebben en van wie we vermoeden dat ook zij ons graag hebben. We hebben het zorgvuldig geregeld: de plek, de tijd, het gezelschap. En uiteraard is er niets verkeerds aan om even op adem te komen, en de keuze te maken om bij mensen te zijn die ons daarbij helpen. Maar het gevaar bestaat dat we iets uit het oog verliezen. We hebben onze bubbel zó georganiseerd dat niemand ons nog kan komen storen. Niemand die onze tijd opeist, onze rust onderbreekt, ons ongemakkelijk maakt. We laten enkel binnen wie we zelf gekozen hebben - en sluiten daarbij, niet altijd kwaad bedoeld, anderen buiten. Dat is wat het evangelie noemt: lev...

DE KRACHT VAN EEN KWETSBAAR HART Op het eerste gezicht komt de passage van Paulus - zoals we die horen in de eerste lezing - opvallend zelfverzekerd over. Hij somt zijn afkomst op, zijn inzet, zijn lijden - alsof hij zichzelf wil bewijzen tegenover zijn lezers. De toon klinkt bijna als een vorm van opscheppen. Maar wie de tekst wat dieper leest, merkt dat hij iets anders doet. Paulus speelt het spel van menselijke roem even mee, maar alleen om het van binnenuit onderuit te halen. Hij draait het om. Zijn opsomming mondt niet uit in triomf, maar in overgave. “Als ik me dan toch op iets moet laten voorstaan, dan laat ik mij voorstaan op mijn zwakheid.” Het zijn woorden die verrassen. In een wereld waar kracht, zekerheid en succes bewondering oproepen, kiest Paulus ervoor zich te beroemen op wat fragiel is. Hij legt de vinger niet bij zijn verdiensten, maar bij zijn kwetsbaarheid. Geen verweer, geen facade. Hij laat zich kennen zoals hij is: een mens in strijd, vaak moe, dikwijls bedreig...

EEN TAFEL DIE OPENT NAAR DE WERELD Vandaag, op het hoogfeest van Sacramentsdag, waarop wij het heilig Lichaam en Bloed van de Heer vieren, wil ik beginnen met een indringend citaat van de heilige Johannes Chrysostomus († 407). In een van zijn preken zei hij: “Wil je het lichaam van Christus eren? Verwaarloos Hem dan niet wanneer je Hem naakt op straat ziet. Eer Hem niet hier in de kerk met zijden gewaden, terwijl je Hem buiten negeert als Hij rilt van de kou.” (Homilie 50 over Matteüs 25) Het zijn woorden die binnenkomen en best confronterend zijn. Toch komen ze niet uit de lucht gevallen. Ze vloeien logisch voort uit wat Jezus deed en zei in het evangelie. Hij ging naar de armen. Hij raakte melaatsen aan. Hij deelde het brood met wie honger hadden en gaf zichzelf aan wie dorstten naar liefde en waarheid. Hij waste de voeten van zijn leerlingen en sprak: “Wat je voor de minsten van mijn broeders hebt gedaan, dat heb je voor Mij gedaan.”  En wat ook niet mag vergeten worden: Hij zo...

JE HART LATEN SPREKEN (Bij 2 Kor 9, 6-11; Ps 112, 1-4. 9;  Mt 6, 1-6. 16-18) Beste mensen, de lezingen van vandaag confronteren ons met onze eigen houding van waarachtigheid. In de tweede brief aan de Korintiërs legt Paulus onder andere de nadruk op je bereidheid om ruimhartig te geven, namelijk van de rijkdom die je zelf ontvangen hebt. Ruimhartig, dus met een ruim hart. Niemand dwingt je om veel te geven. Het ‘geven’ kan je overigens wel met vreugde vervullen. God heeft lief wie blijmoedig geeft. Wat wil Paulus daarmee zeggen? Minstens zegt hij iets over God, die de gever is van alle gaven. Uit Hem komt ook de vreugde voort. God heeft de macht u te overstelpen met al zijn gaven zodat u altijd en in alle opzichten voldoende voor uzelf hebt en ook nog ruimschoots kunt bijdragen aan allerlei goed werk. Paulus wil de mensen en ons uitnodigen om, zoals God zelf doet, ook ruim te zaaien, niet voor zichzelf alleen, maar voor ieder die het nodig heeft. Dan mogen wij, zoals Hij, ...

LIEFHEBBEN TOT OP HET SCHERPST VAN DE SNEDE Gisteren hoorden we Jezus zeggen dat je de andere wang moet toekeren wanneer je geslagen wordt. Vandaag gaat Hij nog verder: “Heb je vijanden lief en bid voor wie jullie vervolgen.” Jezus legt de lat wel héél hoog. Zeg dit maar eens aan iemand die vernederd, verraden of kapotgemaakt is. Aan mensen die dagelijks leven met angst, pijn of onrecht. Dan klinkt deze oproep als iets bijna onmenselijks. Maar laat de woorden van Jezus ook maar klinken aan ons adres. Heel beslist hadden of hebben ook wij relaties die verziekt zijn geraakt. Familieleden met wie het contact verbroken is. Mensen die iets in ons kapotgemaakt hebben. Onuitgesproken spanningen, koude afstand, diepe teleurstelling. Het zijn niet alleen bepaalde wereldleiders die verzoening uit de weg gaan – ook wij weten heel goed hoe moeilijk het is om niet in bitterheid te blijven hangen. Hoe verleidelijk het is om de ander af te schrijven, of jezelf te verharden. En toch: juist daar kli...

DE ANDERE WANG IN EEN WERELD VOL VUISTEN Zaterdag trok een militaire parade door het hart van Washington. Georganiseerd ter gelegenheid van het 250-jarig bestaan van het Amerikaanse leger, werd het een demonstratie van nationale kracht: tanks, raketlanceerders, gevechtsvliegtuigen, duizenden soldaten in formatie. Wat een vertoon. Alles werd wereldwijd uitgezonden, en het gebeurde nota bene op de verjaardag van meneer de president zelf. Vanop de tribune keek hij zichtbaar tevreden naar het machtige spektakel dat hem omringde. Een streling van een ego die menig psycholoog stof tot analyse geeft. Maar: Trump zag dat het goed was. En hij zal tevreden zijn gaan slapen, voldaan dat de hele wereld naar hem gekeken heeft. Woorden uit zijn toespraak blijven hangen: “Fight! Fight! Fight! Win! Win! Win!” - vecht, win, heers. Natuurlijk doelde hij op een zekere vrede, maar een vrede die gebouwd is op overwicht, op militaire kracht, op het uitschakelen van elke tegenstand. Geen woord over verzoe...

OPGENOMEN IN GODS EEUWIGE LOFZANG ‘Gods liefde in ons hart is uitgegoten’ , zo horen we vandaag bij Paulus in zijn brief aan de christenen van Rome. En dat is nu precies wat onze Drie-ene God voortdurend doet in elk mensenhart: Zijn liefde schenken, overvloeiend in ieder van ons. En wel, zoals Paulus verder zegt, ‘door de heilige Geest, die ons gegeven is’. De Vader, de Zoon en de Geest, zij beminnen elkaar voort-durend, als een lofzang zonder ophouden. Geen onderonsje, maar geopend naar ieder mensenkind, ieder van ons uitnodigend deel te nemen aan hun liefde. En dit laatste is mogelijk doordat zij hun liefde van seconde op seconde in ons hart laten wonen. Christelijk leven is dus in wezen deelnemen aan het leven van Gods Drie-ene liefde. Uiteraard niet door God te worden, wel door hun liefde te dragen. In het hele concrete leven van elke dag. Rustend in hen, hen dragend in jezelf, hen barend doorheen je zijn, je gebed, je daden van goedheid. We zijn hiertoe geroepen als persoon, ...

NIEUWE SCHEPPING - JA IS JA EN NEE IS NEE Iemand die één is met Christus, ís een nieuwe schepping. Het oude is voorbij, het nieuwe is gekomen . Zo lezen we bij Paulus vandaag. Wie in Christus leeft, wordt opnieuw geboren. De oude mens, vaak gevormd door egoïsme en zelfbehoud, sterft af. En in zijn plaats komt iemand die leeft voor, met en in Christus; met de heilige Geest als bron van deze vernieuwing. Die vernieuwing is geen eenmalig moment, maar een levensweg. Een pelgrimage van verzoening, van groei in waarheid en liefde. God heeft ons met zich verzoend in Christus. Wat een liefde! Met geduld blijft Hij ons teder begeleiden. Als we vallen, zal Hij er altijd zijn met zijn uitgestrekte hand, om ons weer op te tillen en, vernieuwd in Christus, opnieuw de draad van de liefde op te nemen. En meteen koppelt Paulus hieraan een roeping: als God zo met ons omgaat, moeten wij ook zo met elkaar omgaan. Hij heeft ons door Christus met zich verzoend en ons de taak gegeven dat bekend te maken...

HEMELSE GLANS IN AARDEN POTTEN Wij dragen een schat in aarden potten - zo horen we Paulus vandaag. Het is een beeld dat ons nederig maakt. We zijn niet van marmer, niet van onbreekbaar staal, maar van eenvoudig aardewerk. Ons leven is broos. We zijn vatbaar voor barsten: barsten in onze liefde, in onze trouw, in onze inzet voor vrede. Ook van buitenaf zijn we kwetsbaar: zoveel krachten die ons beïnvloeden en ons uit balans brengen. Er zijn barsten door eenzaamheid, door het gevoel van verlorenheid, door donkere gedachten en depressie. En - niet onbelangrijk - niemand van ons is, voor zover ik weet, onbevlekt ontvangen. Elk mens draagt de sporen van zijn oorsprong, zijn geschiedenis en zijn eigen zonde. Met andere woorden: er is altijd werk aan Gods winkel. De Canadese dichter en zanger Leonard Cohen zingt: “There is a crack in everything, that’s how the light gets in.” – “Er zit een barst in alles, zo komt het licht binnen.” Dat is het geheim van het evangelie: God kijkt niet weg ...