Van Woord naar leven

EEN TAFEL DIE OPENT NAAR DE WERELD Vandaag, op het hoogfeest van Sacramentsdag, waarop wij het heilig Lichaam en Bloed van de Heer vieren, wil ik beginnen met een indringend citaat van de heilige Johannes Chrysostomus († 407). In een van zijn preken zei hij: “Wil je het lichaam van Christus eren? Verwaarloos Hem dan niet wanneer je Hem naakt op straat ziet. Eer Hem niet hier in de kerk met zijden gewaden, terwijl je Hem buiten negeert als Hij rilt van de kou.” (Homilie 50 over Matteüs 25) Het zijn woorden die binnenkomen en best confronterend zijn. Toch komen ze niet uit de lucht gevallen. Ze vloeien logisch voort uit wat Jezus deed en zei in het evangelie. Hij ging naar de armen. Hij raakte melaatsen aan. Hij deelde het brood met wie honger hadden en gaf zichzelf aan wie dorstten naar liefde en waarheid. Hij waste de voeten van zijn leerlingen en sprak: “Wat je voor de minsten van mijn broeders hebt gedaan, dat heb je voor Mij gedaan.”  En wat ook niet mag vergeten worden: Hij zo...

JE HART LATEN SPREKEN (Bij 2 Kor 9, 6-11; Ps 112, 1-4. 9;  Mt 6, 1-6. 16-18) Beste mensen, de lezingen van vandaag confronteren ons met onze eigen houding van waarachtigheid. In de tweede brief aan de Korintiërs legt Paulus onder andere de nadruk op je bereidheid om ruimhartig te geven, namelijk van de rijkdom die je zelf ontvangen hebt. Ruimhartig, dus met een ruim hart. Niemand dwingt je om veel te geven. Het ‘geven’ kan je overigens wel met vreugde vervullen. God heeft lief wie blijmoedig geeft. Wat wil Paulus daarmee zeggen? Minstens zegt hij iets over God, die de gever is van alle gaven. Uit Hem komt ook de vreugde voort. God heeft de macht u te overstelpen met al zijn gaven zodat u altijd en in alle opzichten voldoende voor uzelf hebt en ook nog ruimschoots kunt bijdragen aan allerlei goed werk. Paulus wil de mensen en ons uitnodigen om, zoals God zelf doet, ook ruim te zaaien, niet voor zichzelf alleen, maar voor ieder die het nodig heeft. Dan mogen wij, zoals Hij, ...

LIEFHEBBEN TOT OP HET SCHERPST VAN DE SNEDE Gisteren hoorden we Jezus zeggen dat je de andere wang moet toekeren wanneer je geslagen wordt. Vandaag gaat Hij nog verder: “Heb je vijanden lief en bid voor wie jullie vervolgen.” Jezus legt de lat wel héél hoog. Zeg dit maar eens aan iemand die vernederd, verraden of kapotgemaakt is. Aan mensen die dagelijks leven met angst, pijn of onrecht. Dan klinkt deze oproep als iets bijna onmenselijks. Maar laat de woorden van Jezus ook maar klinken aan ons adres. Heel beslist hadden of hebben ook wij relaties die verziekt zijn geraakt. Familieleden met wie het contact verbroken is. Mensen die iets in ons kapotgemaakt hebben. Onuitgesproken spanningen, koude afstand, diepe teleurstelling. Het zijn niet alleen bepaalde wereldleiders die verzoening uit de weg gaan – ook wij weten heel goed hoe moeilijk het is om niet in bitterheid te blijven hangen. Hoe verleidelijk het is om de ander af te schrijven, of jezelf te verharden. En toch: juist daar kli...

DE ANDERE WANG IN EEN WERELD VOL VUISTEN Zaterdag trok een militaire parade door het hart van Washington. Georganiseerd ter gelegenheid van het 250-jarig bestaan van het Amerikaanse leger, werd het een demonstratie van nationale kracht: tanks, raketlanceerders, gevechtsvliegtuigen, duizenden soldaten in formatie. Wat een vertoon. Alles werd wereldwijd uitgezonden, en het gebeurde nota bene op de verjaardag van meneer de president zelf. Vanop de tribune keek hij zichtbaar tevreden naar het machtige spektakel dat hem omringde. Een streling van een ego die menig psycholoog stof tot analyse geeft. Maar: Trump zag dat het goed was. En hij zal tevreden zijn gaan slapen, voldaan dat de hele wereld naar hem gekeken heeft. Woorden uit zijn toespraak blijven hangen: “Fight! Fight! Fight! Win! Win! Win!” - vecht, win, heers. Natuurlijk doelde hij op een zekere vrede, maar een vrede die gebouwd is op overwicht, op militaire kracht, op het uitschakelen van elke tegenstand. Geen woord over verzoe...

OPGENOMEN IN GODS EEUWIGE LOFZANG ‘Gods liefde in ons hart is uitgegoten’ , zo horen we vandaag bij Paulus in zijn brief aan de christenen van Rome. En dat is nu precies wat onze Drie-ene God voortdurend doet in elk mensenhart: Zijn liefde schenken, overvloeiend in ieder van ons. En wel, zoals Paulus verder zegt, ‘door de heilige Geest, die ons gegeven is’. De Vader, de Zoon en de Geest, zij beminnen elkaar voort-durend, als een lofzang zonder ophouden. Geen onderonsje, maar geopend naar ieder mensenkind, ieder van ons uitnodigend deel te nemen aan hun liefde. En dit laatste is mogelijk doordat zij hun liefde van seconde op seconde in ons hart laten wonen. Christelijk leven is dus in wezen deelnemen aan het leven van Gods Drie-ene liefde. Uiteraard niet door God te worden, wel door hun liefde te dragen. In het hele concrete leven van elke dag. Rustend in hen, hen dragend in jezelf, hen barend doorheen je zijn, je gebed, je daden van goedheid. We zijn hiertoe geroepen als persoon, ...

NIEUWE SCHEPPING - JA IS JA EN NEE IS NEE Iemand die één is met Christus, ís een nieuwe schepping. Het oude is voorbij, het nieuwe is gekomen . Zo lezen we bij Paulus vandaag. Wie in Christus leeft, wordt opnieuw geboren. De oude mens, vaak gevormd door egoïsme en zelfbehoud, sterft af. En in zijn plaats komt iemand die leeft voor, met en in Christus; met de heilige Geest als bron van deze vernieuwing. Die vernieuwing is geen eenmalig moment, maar een levensweg. Een pelgrimage van verzoening, van groei in waarheid en liefde. God heeft ons met zich verzoend in Christus. Wat een liefde! Met geduld blijft Hij ons teder begeleiden. Als we vallen, zal Hij er altijd zijn met zijn uitgestrekte hand, om ons weer op te tillen en, vernieuwd in Christus, opnieuw de draad van de liefde op te nemen. En meteen koppelt Paulus hieraan een roeping: als God zo met ons omgaat, moeten wij ook zo met elkaar omgaan. Hij heeft ons door Christus met zich verzoend en ons de taak gegeven dat bekend te maken...

HEMELSE GLANS IN AARDEN POTTEN Wij dragen een schat in aarden potten - zo horen we Paulus vandaag. Het is een beeld dat ons nederig maakt. We zijn niet van marmer, niet van onbreekbaar staal, maar van eenvoudig aardewerk. Ons leven is broos. We zijn vatbaar voor barsten: barsten in onze liefde, in onze trouw, in onze inzet voor vrede. Ook van buitenaf zijn we kwetsbaar: zoveel krachten die ons beïnvloeden en ons uit balans brengen. Er zijn barsten door eenzaamheid, door het gevoel van verlorenheid, door donkere gedachten en depressie. En - niet onbelangrijk - niemand van ons is, voor zover ik weet, onbevlekt ontvangen. Elk mens draagt de sporen van zijn oorsprong, zijn geschiedenis en zijn eigen zonde. Met andere woorden: er is altijd werk aan Gods winkel. De Canadese dichter en zanger Leonard Cohen zingt: “There is a crack in everything, that’s how the light gets in.” – “Er zit een barst in alles, zo komt het licht binnen.” Dat is het geheim van het evangelie: God kijkt niet weg ...

WAAR HET WOORD VLEES WIL WORDEN Er is een manier van Bijbel lezen die blijft hangen aan de buitenkant. We gebruiken ons verstand, onze studievaardigheden, ons analyserend vermogen. We duiden verbanden, ontleden de structuur, verdiepen ons in context en taal. Dat is waardevol, vooral voor wie de Schrift wil bestuderen, uitleggen en doorgeven. Maar wie daarbij geen ruimte laat voor de Geest, mist de diepere bedoeling waarom de Schrift ons gegeven is. De Schrift is een levend Woord. Ze vraagt om een lezen van binnenuit, gevoed door een Liefde die reeds in ons is uitgestort: de heilige Geest die in ons woont en die ons uitnodigt onszelf aan Hem toe te vertrouwen. De Bijbel lezen in de Geest is op de eerste plaats luisteren met het hart; een gebeuren dat dieper reikt dan het verstand. Het is lezen in openheid voor wat de Heer vandaag tot ons wil spreken. Niet wij zijn de eersten die begrijpen; het is de Geest die ons binnenleidt in het Woord. Wie leest in de Geest, leest niet over de Heer...

OM NIET ONTVANGEN, OM NIET GEVEN (Bij Mt 10, 7-13) De grote feesten, Kerstmis, Pasen en Pinksteren zijn voorbij. Nu is er werk aan de winkel voor de leerlingen van Jezus, maar ook voor ons. Het vieren van de feesten heeft zicht gegeven op het werkveld wat nu voor ons ligt. Het werk van Jezus voortzetten. Het zaad is gezaaid. Als we willen oogsten dan moet er nog wel wat gebeuren om dat Koninkrijk boven de grond te krijgen. We worden uitgezonden in deze wereld hoe de situatie ook is, en op de plek waar wij ons bevinden. Dan doen wat Jezus gedaan heeft met de volle inzet van zijn leven. Zo mooi en subtiel zegt Jezus het: Om niet hebben jullie ontvangen, om niet moeten jullie geven. (Mt 10, 8b) Het zijn bewegingen die parallel lopen: Ontvangen en geven. In het boek Handelingen van Lucas lazen we kortgeleden, dat Jezus gezegd zou hebben dat ‘geven gelukkiger zou maken dan ontvangen (Hnd 20, 35). Het is maar de vraag hoe dat bedoeld kan zijn, want als je geven wilt en er is nieman...

TUSSEN JA EN AMEN Jezus belichaamt het ware ‘ja’, zo lezen we in de eerste lezing van vandaag. Geen dubbelzinnigheid, geen spel met woorden, geen vaag compromis. In Hem zijn Gods beloften geen droom of theorie, maar levende werkelijkheid geworden. Zijn ‘ja’ heeft handen en voeten gekregen in een leven van trouw, mededogen, gerechtigheid. Wie naar Hem kijkt, ziet wat het betekent om werkelijk te kiezen - voor God, voor de mens, voor liefde. Wie Hem volgt, kan niet aan de kant blijven staan. Zijn ‘ja’ stelt een vraag aan ieder van ons: welk antwoord geef jij? In een wereld vol woorden klinkt die vraag des te indringender. We horen politici spreken over vrede, terwijl de rook van verwoeste steden opstijgt. We zien leiders plechtig verklaren dat ieder mensenleven telt, terwijl ze onbewogen blijven bij het lijden van onschuldigen. Ze roepen op tot samenwerking, maar vergroten intussen hun arsenalen. Hun woorden klinken vaak als holle echo’s in een wereld die snakt naar vrede en gerechtigh...

MOEDERLIJKE NABIJHEID Na het feest van Pinksteren richt de liturgie onze blik op Maria. Zij is aanwezig te midden van de leerlingen, in hun gebed om de Geest. En zij staat onder het kruis, waar Jezus haar toevertrouwt aan de geliefde leerling. Twee beelden die samen een diepe werkelijkheid openbaren: Maria is Moeder van de Kerk. In het evangelie zien we hoe de stervende Jezus zijn moeder en de leerling met elkaar verbindt. Niet vanuit menselijke bezorgdheid om elkaars onderdak, maar als een geestelijke gave. Hij stelt Maria aan als moeder van allen die Hem willen volgen. In de leerling herkennen we de Kerk in haar begin, kwetsbaar maar bemind. Maria wordt haar moeder - en onze moeder. De Bijbel spreekt over Maria met grote eerbied en tegelijk met spaarzame woorden. We kennen haar van Nazaret, van Bethlehem en Egypte, van de bruiloft in Kana en de tocht naar Jeruzalem. We ontmoeten haar bij het kruis, bij het graf en in het biddende wachten van Pinksteren. Ze spreekt weinig, maar haa...

GODS ADEM DIE LEVEN WEKT Het evangelie van vandaag begint met de vermelding dat de leerlingen zich hadden opgesloten; heel letterlijk: de deuren van hun verblijfplaats waren gesloten uit angst. Ze vreesden de buitenwereld, vreesden het onbekende, de vijandigheid, misschien zelfs zichzelf. In die benauwde ruimte zaten zij, verlamd door zorgen over het heden, over wat komen zou. Hun hart lag onder puin. Het is een tafereel dat ons niet vreemd is. Ook wij trekken ons soms terug in onze kleine wereld. Zorgen over gezondheid, relaties, werk of toekomst kunnen ons zo in beslag nemen dat we opgesloten raken in onszelf. Ons blikveld vernauwt, en we verliezen onze innerlijke rust - soms zelfs zo sterk dat we 's nachts de slaap niet meer kunnen vatten. Ons hart wordt een plek van onrust. Voor wie gewend is te bidden, groeit dan vaak het besef dat ook het gebed niet meer lukt. We voelen niets meer, we zien niets, we horen niets. Alles lijkt donker en kil. Het gebed valt stil. We houden op m...

JIJ, VOLG MIJ Jezus zegt iets tegen Petrus dat blijft nazinderen: “Wat met hem gebeurt, is niet jouw zaak. Jij moet Mij volgen.” Het klinkt scherp, bijna afwijzend. Maar achter deze woorden gaat een bevrijdende uitnodiging schuil. Jezus wijst Petrus niet terecht, Hij bevrijdt hem. Hij hoeft zich niet bezig te houden met het pad van de ander. Er is maar één ding nodig: dat hij Jezus volgt. Dat is niet altijd eenvoudig. Zeker als het gaat om mensen die ons dierbaar zijn. Ouders bijvoorbeeld kunnen veel zorgen koesteren over hun kinderen: hoe het met hen zal gaan, welke richting ze moeten inslaan, hoe ze hun weg zullen vinden in de wirwar van keuzes en verwachtingen. Vanuit liefde willen we onze kinderen behoeden en begeleiden. We denken mee over hun studies, hun toekomst, hun geluk. En voor alle duidelijkheid: daar is niets verkeerds mee! Maar laten we er ons van bewust zijn dat we als christenen een diepere laag mogen aanraken dan enkel een goed bedoelde bezorgdheid, namelijk die van...

DE GORDEL VAN DE GEEST In de lezingen van vandaag ontmoeten we twee getuigen, elk op hun eigen kruispunt: Paulus, die gevangen wordt gehouden en zich moet verantwoorden voor zijn geloof; en Petrus, die door de verrezen Jezus persoonlijk wordt aangesproken en geroepen. Beiden bevinden zich op een kantelmoment: Paulus op weg naar Rome, Petrus op weg naar zijn zending. Wat hen bindt, is dat ze hun leven geven voor Iemand die leeft – voor Jezus, de Gekruisigde die verrezen is. Paulus staat voor een Romeins gezag dat zijn verkondiging maar vreemd vindt. Wat hem verweten wordt, zijn geen misdaden, maar zijn geloof in een levende Heer. Festus begrijpt het niet:  “een zekere Jezus, die dood is, maar van wie Paulus beweert dat Hij leeft.”  Voor Paulus is dat niet zomaar een bewering. Het is zijn hartslag, zijn reden van bestaan. Hij is bereid zijn vrijheid, zijn toekomst, zijn leven te riskeren omwille van die Ene. Petrus wordt op zijn beurt door Jezus apart genomen. Drie keer stelt...

WAAR DE LIEFDE ONS BINNENLEIDT (Bij Joh 17, 20-26) In zijn hogepriesterlijk gebed bidt Jezus niet alleen voor de leerlingen die Hem omringen, maar voor allen die door hun verkondiging tot geloof zullen komen. Hij spreekt hier over een eenheid die haar wortels heeft in het mysterie van Gods eigen leven: zoals Gij in Mij zijt en Ik in U, laat hen zo ook in Ons zijn . Deze eenheid overstijgt menselijke verbondenheid. Ze is niet het resultaat van goed samenleven of gedeelde waarden, maar ontspringt aan de liefde tussen de Vader en de Zoon. Het is een eenheid die ons niet toebehoort, maar waarin wij worden binnengeleid. Jezus nodigt ons niet uit tot een optelsom van gelovigen, maar tot deelname aan de communio van de Drie-ene God. Meer dan inspanning of prestatie vraagt dit overgave. Want, zoals de Schrift ons leert, niemand kan bij de Vader komen dan door de Zoon (Joh 14,6). En niemand komt tot de Zoon tenzij de Geest het hart opent (vgl. Joh 6,44). De eenheid waarvan Jezus spreekt is ...

AL OF NIET VAN DE WERELD ZIJN (Bij Joh 17, 11b-19) Beste mensen, wij hebben het bestaan gekregen in een wereld waarover op verschillende en vaak tegenstrijdige wijze gesproken wordt. De evangelist Johannes spreekt heel vaak over de wereld, maar legt een speciaal accent. Willen we hem verstaan, dan is het nodig uit te gaan van zijn opvatting. Ook ieder van ons zal een andere definitie hebben over wat de ‘wereld’ in eigen ogen is. Bij Johannes gaat het over het gedrag van mensen die, kort gezegd, niet leven volgens de normen die bij het Rijk van God horen. Misschien deels door onwetendheid, gebrek aan belangstelling, maar zeker ook spreekt hij over mensen die het kwade in zichzelf de voorrang geven boven het edele en goede. Het gaat zelfs over mensen die God niet willen kennen, en zelfs de spot drijven met hen die wel in Hem geloven. Ik veronderstel dat de lezers van deze site graag horen bij de groep mensen die niet ‘van de wereld zijn’. Zo’n woord kan weerstand oproepen, want ...

HET EVANGELIE OP STRAAT (Bij Joh 17, 1-11) Tussen Hemelvaart en Pinksteren leeft de Kerk in een tijd van verwachting. De Heer is ten hemel opgenomen; zijn aanwezigheid lijkt ons onttrokken. En toch is Hij ons nabij: in zijn Geest, die alles levend maakt. Deze dagen vragen om inkeer, maar ook om voorbereiding op zending. De Kerk is immers geen kring van zelfbehoud, maar een gemeenschap die leeft van wat zij ontvangt om het te delen. Jezus heeft zijn leerlingen uit de wereld weggeroepen om vanuit Hem opnieuw in de wereld te zijn. Hij heeft hen gevormd in vriendschap, in waarheid, in liefde - en daarna uitgezonden. Hun gemeenschapszin moest de bedding worden voor een beweging die tot aan de uiteinden van de aarde zou reiken. Het koninkrijk van God is geen besloten hof, maar een open landschap waar velen welkom zijn. Ook vandaag mag de Kerk zich niet opsluiten in veilige structuren of vertrouwde vormen. Wie de Geest ontvangt, leeft niet voor zichzelf. Gemeenschapsvorming is geen doel op...

"HOUD MOED" Vandaag horen we Jezus tegen zijn leerlingen zeggen: ‘Jullie zullen het zwaar te verduren krijgen in de wereld, maar houd moed: Ik heb de wereld overwonnen.’ Deze zin bevat twee kerngedachten. Enerzijds zal wie trouw is aan Jezus het kruis ervaren. Anderzijds biedt dit woord de troostvolle zekerheid dat Hij de wereld overwonnen heeft. Wie het evangelie ernstig neemt en ernaar leeft, zal onvermijdelijk het kruis tegenkomen. Dat geldt voor hen die om hun geloof vervolgd worden en soms zelfs hun leven geven. Maar het gebeurt evengoed in het gewone leven van elke dag. Leven in overeenstemming met het evangelie betekent vaak tegen de stroom ingaan. Denk aan waarden als eerlijkheid, het vermijden van haat, het niet onmiddellijk vellen van oordelen, het niet uitbuiten van de armen, het trouw blijven in relaties. En ook aan vormen van obsessieve zelfontplooiing, waarin nauwelijks nog ruimte is voor Gods wil en groei in Christus. Misschien mogen we ons ook afvragen of...