woensdag in week 27 door het jaar

JONA, EEN ONWILLIGE PROFEET ?

(Bij Jona 4, 1-11)

Tekst overweging: Ricky Rieter

Beste vrienden, ons thema van vandaag begint met een vraag, zoals het Bijbelboek Jona, als enig Bijbelboek, met een vraag eindigt.

We lezen al enkele dagen uit het Boek Jona. Vandaag het laatste van de vier hoofdstukken.

Waar ik met jullie over na wil nadenken, zijn de vragen en de vraagtekens, van Jona, van God, van de bemanning en van ieder van ons. En ook kunnen we samen proberen om onze emoties, die door dit verhaal opgeroepen worden, in onszelf toe te laten.

Een korte samenvatting van wat voorafging: De roeping van Jona bevalt hem in het geheel niet: de Heer roept hem om de verdorven stad Nineve op de goede weg te brengen. In gebruikelijke termen heet dat: te bekeren. Jona ziet dat niet zitten omdat hij vindt dat die stad het niet waard is. Hij gaat er vandoor in omgekeerde richting, komt vervolgens in een storm terecht, krijgt er de schuld van als hij bekent dat hij gevlucht is voor zijn God die hem riep voor een taak die hij niet wilde volbrengen. De heidense bemanning beraadslaagt en bidt tot de God van Jona om clementie, belooft zelfs offers  en wil in die God geloven. Daarna jonassen ze hem de zee in. Waarschijnlijk gaat hij een gewisse dood tegemoet. En de woede van de zee bedaarde.

Jona wordt intussen heelhuids opgeslokt door een grote vis. Door deze ‘retraite’ in de buik van de vis, komt hij geleidelijk tot andere gedachten. Hij spreekt in zijn doodsnood een gebed uit tot zijn God, die hem hoort. Dan gebeurt er iets bijzonders. De vis spuwt hem na drie dagen uit op het strand. Jona kan echter zijn roeping niet ontlopen. God nodigt hem opnieuw uit voor dezelfde taak.

Jona verkondigt vurig, misschien dreigend, dat het verkeerd gaat aflopen met de stad als ze zich niet bekeren, want ze maken dagelijks een puinhoop van hun levens.

Wat Jona niet verwacht is dat de hele stad en zelfs de dieren in zak en as gaan. De koning gaat er hen in voor. Ze draaien zich werkelijk volledig om.

Toen de Heer zag dat de stad zich afkeerde van de kwalijke praktijken, keerde God zelf zich ook om, en Hij deed niet wat Hij van plan was.

Nijdig  wordt Jona op zijn God!

Ik wist het wel: U bent een God die genadig is en liefdevol, geduldig en trouw en bereid het onheil af te wenden. Laat mij maar sterven Heer. Ik ben liever dood dan dat ik zo verder moet leven. Maar de Heer zei: ‘Is het terecht dat je zo kwaad bent?

Waarom is Jona zo kwaad? Het was toch Gods bedoeling dat de stad zich bekeerde, en dat gebeurde toch door zijn prediking. Hij heeft zijn taak goed volbracht. Wat maakt hem nu zo boos?

Ik denk dat het ons ook weleens is overkomen dat we kwaad worden zonder gegronde reden. Het kan misschien naar aanleiding van andere niet verwerkte emoties ontstaan. Naast de vraag wat Jona dwarszit, ligt de vraag wat óns dwarszit. Wat zegt het over ons eigen gedrag als we boos worden om dingen die in ons leven gebeurd zijn en die naar aanleiding van iets totaal anders zich later laten gelden en tot uiting komen?

In het geval van Jona, komt er nog een vervolg. Hij blijft boos en trekt zich terug even buiten de stad om af te wachten wat er met de stad zal gebeuren. Hij gelooft blijkbaar nog steeds niet dat de Heer de stad zal redden.

Het is loeiheet, hij houdt het bijna niet uit. En weer is de God die echt barmhartig is voor het bekeerde zondige volk, ook barmhartig voor de boze Jona.

Nu liet de Heer God een wonderboom opschieten om Jona schaduw boven zijn hoofd te geven en zijn ergernis te verdrijven. Jona was opgetogen.

Gisteren opgetogen!

De volgende morgen was de boom aangevreten door een worm en totaal verdord. En ook de zon en de brandende wind wakkerden het doodsverlangen van Jona opnieuw aan. Hij wil nog liever dood zijn dan dit uit te houden. De Heer roept hem ter verantwoording met een laatste vraag. Waarom ben je zo kwaad om de verdwenen wonderboom die je zomaar gegeven is, terwijl het hier gaat om de toekomst van een stad met vele duizenden inwoners die redding nodig hadden?

Waar komt kwaadheid vandaan? Waar komen allerlei emoties vandaan? Wie krijgen de schuld van dingen die mis zijn gelopen in onze levens? Hoe spuien we ze, misschien tegenover een God, of een buurvrouw of -man, of een collega, of de wereld waarin zoveel slechte dingen gebeuren? Of het leven zelf misschien?

Wat kunnen we uit dit verhaal halen? Laat ik maar met een vraag eindigen, we hoeven immers niet alles te weten en te begrijpen. Altijd is er nog een God die wondere dingen uit kan werken in onze levens, hoe onmogelijk en onoplosbaar onze situaties ook kunnen zijn. Zouden we dat kunnen geloven?

Laten we bidden met enkele psalmverzen uit psalm 139

Heer, U kent mij, U doorgrondt mij,
U weet het als ik zit of sta,
U doorziet van verre mijn gedachten.
Ga ik op weg of rust ik uit, U merkt het op,
met al mijn wegen bent U vertrouwd.
Doorgrond mij, God, en ken mijn hart.
Peil mij, weet wat mij kwelt,
zie of ik geen verkeerde weg ga,
en leid me op de weg die eeuwig is.

Beste vrienden, mogen jullie dag gezegend zijn, en leg vragen die bij je leven horen in het hart van God waar de resonans kan doorklinken in je eigen hart! Vandaag en alle dagen!
Ricky

---

Om onderweg mee te nemen, alles wat je kwelt, alles wat vragen oproept en beluister de antwoorden die zachtjes in je binnen kunnen stromen als de tijd er rijp voor is. Heb maar geduld, soms veel geduld.

Kun je misschien de geïnspireerde verzen uit psalm 139 meerdere keren langzaam bidden, al is het maar uit verlangen dat de woorden ook in jou tot leven mogen komen?