maandag in week 5 van de veertigdagentijd

LICHT DAT SPREEKT

Binnen de omheining van een tuin - zo lezen we vandaag in de lange eerste lezing - wordt een onschuldige vrouw, Susanna, valselijk beschuldigd door twee oudere mannen die hun macht misbruiken. Ze heeft niets verkeerd gedaan, en toch lijkt het alsof de duisternis van onrecht zal winnen wanneer deze valse rechters haar ter dood willen brengen. In haar wanhoop slaakt Susanna een hartenkreet tot God; ze blijft trouw aan haar geweten en vertrouwt erop dat de waarheid uiteindelijk aan het licht zal komen. En inderdaad, op haar noodgebed geeft God haar een antwoord: Hij wekt de jonge Daniël om met wijsheid de leugen te ontmaskeren en ware gerechtigheid te herstellen. De onschuld van Susanna wordt bewezen, de samenzweerders worden ontmaskerd – licht overwint de duisternis in dit oude verhaal.

In het evangelie van vandaag horen we Jezus zeggen: "Ik ben het licht voor de wereld. Wie Mij volgt, loopt nooit meer in de duisternis, maar heeft licht dat leven geeft." Ook hier voltrekt zich een confrontatie tussen licht en duister. De farizeeën willen Jezus’ getuigenis niet aannemen en bekritiseren Hem, verblind door hun eigen vooroordelen en machtsdenken. Ze kijken naar Hem met een aards oordeel, waardoor ze gevangen blijven in hun eigen denkkaders. Waar Susanna te maken kreeg met het dwaallicht van leugenachtige rechters, staat Jezus als het ware Licht tegenover religieuze leiders die, verblind door hun geslotenheid, de waarheid niet onder ogen kunnen zien.

Beide lezingen stellen de vraag: wat doen wij met macht, oordeel en waarheid? Hoe gaan wij om met situaties waarin onschuld belaagd wordt, waarin de waarheid vertroebeld raakt door angst of eigenbelang? Ze houden ons een spiegel voor, persoonlijk én kerkelijk. Want ook de Kerk is doorheen de geschiedenis niet immuun gebleken voor misbruik van gezag, stilzwijgen bij onrecht, of het beschermen van structuren boven mensen. Het seksuele misbruik binnen de Kerk – en het stilzwijgen dat het vaak vergezelde – behoort tot haar diepste wonden. Niet alleen vanwege de gruwel van het misbruik zelf, maar ook omdat het zwijgen eromheen het lijden van slachtoffers verzwaarde én hen vaak in de kou liet staan. Dat roept terechte schaamte op bij de Kerk; een schaamte die haar in beweging moet zetten. Ze moet de Kerk aanzetten tot bekering: tot onvoorwaardelijke keuze voor eerlijkheid tegenover slachtoffers, gerechtigheid en herstel. De Kerk kan en mag hier niet zwijgen, maar moet luisteren, erkennen en verantwoordelijkheid opnemen - in woord en daad.

Wie Christus wil volgen, kiest niet voor de gemakkelijke weg. Zijn licht verlicht ook wat liever verborgen blijft: de schaduwzijden van onszelf, onze gezinnen, onze gemeenschappen, onze instellingen. Hij brengt het duister aan het licht - niet om te beschamen, maar opdat de leugen wordt ontmaskerd, de waarheid zichtbaar wordt en er ruimte komt voor heling. Zo wil Hij genezing brengen: in ons persoonlijk leven én in de manier waarop we samen mens zijn.

Het is goed dat wij, zoals Daniël, bidden om onderscheidingsvermogen en de moed om de waarheid te dienen - de waarheid die God zelf is, én de waarheid van concrete feiten die soms lang verzwegen werden, maar in het licht gebracht moeten worden om gerechtigheid mogelijk te maken.
En dat wij, zoals Susanna, niet zwijgen uit angst, maar trouw blijven aan ons geweten én ons toevertrouwen aan God - ook als we menen alleen te staan. Want God blijft nabij, hoort wie roept en laat niet los.

Mogen we leren van Daniël, die opstond voor wie onrecht werd aangedaan en weigerde te zwijgen waar leugen regeerde. Dat ook wij het durven opnemen voor de gewonde mens.
Mogen we leren van Christus, die het licht van God belichaamt en ons uitnodigt dat licht te erkennen en toe te laten. Dat zijn waarheid niet aan de rand blijft, maar ons innerlijk raakt en ons bestaan doordringt. Dat Gods licht in ons mag wonen, ons vormen en bezielen. Zodat wij dragers worden van zijn barmhartigheid, naar elkaar toe en naar ieder die op onze weg komt – opdat de wereld, en ook wijzelf, genezing mogen vinden daar waar wonden nog vragen om heling.

Laten we bidden

Heer Jezus,
geef ons de moed van Daniël
om op te komen voor gerechtigheid,
en het vertrouwen van Susanna
om op U te blijven hopen.
Moge uw licht in ons wonen.
Schijn door ons heen
naar allen die zoeken naar leven en waarheid.
Vandaag en alle dagen van ons leven.
Amen.

Geliefde mensen, christen zijn is geen vrijblijvende zaak. Laten we het licht van Christus niet alleen ontvangen, maar het ook zichtbaar maken in ons spreken, in ons handelen, in onze keuzes - tot steun voor wie kwetsbaar is, tot getuigenis van Gods barmhartigheid in deze wereld.
Een toegewijde maandag,
kris

---

Om mee op weg te gaan

Laat het licht van Christus in je schijnen - ook daar waar het confronterend is. Zijn licht legt niet enkel het goede in ons bloot, maar ook wat we liever verbergen. Toch is het geen licht van harde veroordeling, maar van barmhartigheid. Laat het je raken. Mogen we zijn heling toelaten, opdat we vernieuwd worden van binnenuit.

En kijk ook eens om je heen. Naar wie in jouw omgeving geen stem heeft, onrecht ervaart, genegeerd wordt. Waar roept God jou op om, zoals Daniël, op te staan voor gerechtigheid? Ben je bereid het op te nemen voor wie gewond wordt? Ook daar wil Christus’ licht door jou heen schijnen.