vrijdag in week 25 door het jaar

BELIJDEN IN STILTE, LEVEN UIT LIEFDE

Tekst overweging: Kris

‘Een leer over Christus begint met zwijgen. Het zwijgen van de Kerk is het zwijgen van het Woord. Over Christus spreken betekent zwijgen. Over Christus zwijgen betekent spreken. Als de Kerk op de juiste manier spreekt door op de juiste manier te zwijgen, dan verkondigt ze Christus.’ Deze woorden van Dietrich Bonhoeffer († 1945) klinken op het eerste gezicht vreemd. Hoe kan zwijgen tegelijk spreken zijn? Toch raken ze aan een diepe waarheid die ook in het evangelie van vandaag naar voren komt.

Wanneer Jezus zijn leerlingen vraagt wie Hij volgens hen is, antwoordt Petrus: ‘De door God gezonden messias.’ Dat antwoord komt niet voort uit eigen inzicht of scherpe analyse, maar uit een openbaring van binnenuit. In het evangelie van Matteüs lezen we: ‘Dit is je niet door mensen van vlees en bloed geopenbaard, maar door mijn Vader in de hemel’ (Mt. 16,17). Het is precies dat innerlijke geheim dat Bonhoeffer aanwijst: waar mensen leren zwijgen, kan Gods stem klinken.

Belijdenis groeit in stilte. Het is de Geest die ons doet aanvoelen, die ons van binnenuit laat kennen - een kennen dat méér is dan een weten met ons hoofd. In de Schrift is kennen nooit louter verstandelijk. Het Hebreeuwse woord jada duidt een intieme verbondenheid aan: ‘Adam kende Eva en zij baarde een zoon’ (Gen 4,1). Kennen is hier beminnen, leven-delen, zich laten raken. Het Griekse Nieuwe Testament gebruikt ginōskein, dat zowel weten als ervaren en doorleven betekent. De Latijnse traditie vertaalt dit met cognoscere, dat méér wil uitdrukken dan rationeel weten: het is een kennen dat relatie schept.

In wezen is ons kennen een antwoord op Gods kennen: Hij kent zijn volk, Hij kiest en bemint het (Am 3,2). Jezus zegt: ‘Ik ken mijn schapen en mijn schapen kennen Mij’ (Joh 10,14). Ons kennen van Hem is een antwoord op zijn kennen van ons. Zoals Johannes schrijft: ‘Wij hebben lief omdat God ons het eerst heeft liefgehad’ (1 Joh 4,19). Daarin ligt de kern van de relatie: gekend worden en van daaruit kennen; bemind worden en van daaruit beminnen.

Wie Jezus kent, bemint Hem, en wie Hem bemint, wordt deelgenoot van zijn leven. Belijdenis is een beweging van het hart, een liefdesdaad die ons van binnenuit verandert.

Uit dit innerlijk kennen groeit een liefde die naar buiten straalt. Wie Christus kent, kan Hem niet opgesloten houden in zichzelf. Geloof krijgt de vorm van een liefde die zichtbaar wordt in de wereld, in de zorg voor de mensen die ons zijn toevertrouwd. Zo ontstaat een beweging die steeds opnieuw terugkeert: vanuit de stilte naar de belijdenis, vanuit de belijdenis naar de naaste. Dat krijgt gestalte in ons omgaan met elkaar en in het gebed waarin we Kerk en wereld toevertrouwen aan de Heer.

Deze weg is echter niet die van een goedkope liefde. Meteen na Petrus’ belijdenis spreekt Hij over lijden, verwerping en dood, maar ook over de verrijzenis op de derde dag. Het geloof dat Hem als Messias erkent, is onlosmakelijk verbonden met het kruis, het teken van zijn uiterste liefde.

We hoeven niet allemaal letterlijk te sterven aan een kruis. Maar wie Hem belijdt, zal onvermijdelijk geleid worden naar de weg van zijn kruisliefde. Het is de liefde die zichzelf wegschenkt, die pijn niet schuwt, die trouw blijft tot het einde. Een liefde die ons gegeven wordt, die ons bewoont, die ons doordringt, zodat zij in ons, met ons en door ons werkzaam kan worden. ‘Niet ik leef meer, maar Christus leeft in mij’ (Gal. 2,20).

Maar dit kan alleen wanneer we de stilte in onszelf koesteren als een bedding om Christus te leren kennen, en Hem als zodanig te belijden in woord en daad. Bonhoeffers paradox - waarmee we begonnen - is dan niet zo vreemd als ze klinkt. In de stilte voor God wordt ons hart geopend. Daar laat de Geest ons kennen wie Jezus is, een kennen dat tegelijk beminnen wordt, als een weerklank van zijn kruisliefde.

Laten we bidden

Heilige Geest,
leer ons zwijgen voor God.
Open ons hart van binnenuit
en leer ons ontvangen.

Leer ons kennen zoals U kent,
beminnen zoals U bemint.
Leid ons in de stilte
tot de rijkdom van de Heer.

Moge Hij in ons leven,
en wij in Hem.

Amen.

Geliefde mensen, moge de Geest ons steeds weer naar de stilte leiden, opdat wij Christus mogen leren kennen en Hem beminnen in allen die God ons toevertrouwt.
Zegen over deze vrijdag,
kris

---

Om mee op weg te gaan

Laten wij de tijd en de stilte beminnen als een ruimte waarin de Geest ons Christus leert kennen. In die stilte voert de Geest ons binnen in het leven van de Heer, opdat wij in eenheid met Hem zijn lied van liefde kunnen zingen. Laten wij het kruis omarmen als bron van genade - Christus die onze liefde voedt en verdiept.