zaterdag in week 24 door het jaar

VERLIEFD OP HET WOORD

Tekst overweging: Kris

Het evangelie van de zaaier is een gekende gelijkenis. We kennen de klassieke uitleg: wij herkennen onszelf in de verschillende soorten grond. Soms zijn we hard en gesloten als een weg, soms oppervlakkig als rotsbodem, soms verstikt door zorgen en verlangens als door distels. En hopelijk zijn we ook vruchtbare grond. Het is een rijke interpretatie die ons zeker allen aanspreekt. Laten we ons vandaag toespitsen op één dimensie die Jezus zelf benadrukt: het luisteren.

Jezus besluit zijn uitleg met de woorden: “Het zaad in de vruchtbare grond, dat zijn zij die met een goed en eerlijk hart naar het woord hebben geluisterd, het koesteren en door standvastigheid vrucht dragen.” Niet de soorten grond zijn doorslaggevend, maar de houding van luisteren. Het hart dat luistert, dat zich opent, wordt de plaats waar het Woord wortelt en vrucht draagt.

Een voorafgaande vraag die we ons kunnen stellen is de volgende: waar spreekt de Heer eigenlijk? Zijn stem klinkt op vele wijzen. Doorheen de Schrift, in de eucharistie en de andere sacramenten, in de stem van de Kerk, in het stil gebed, in de ontmoeting met de medemens, in de omstandigheden van het leven, in de natuur, in momenten van vreugde, van verzoening én zelfs in het lijden. In al deze gebeurtenissen komt Hij tot ons, als zaaier die overvloedig het zaad van zijn Woord in ons hart wil leggen.

Vandaag richten we ons op het beluisteren van het Woord in de Schrift. Dat Woord wordt ons dagelijks aangereikt in de liturgie van de Kerk, maar ook wie persoonlijk de Bijbel ter hand neemt, treedt dit luisteren binnen. Wat betekent dit luisteren werkelijk? Is het slechts lezen van wat er staat, inzicht verwerven, onze kennis voeden? Of gaat het om meer?

Het wezenlijke verschil met elk ander boek is dat de Bijbel een levend Woord is. Hier spreekt Christus zelf. Wie de Schrift leest, ontmoet Hem. Zoals Hij destijds in Betlehem geboren werd, zo komt Hij telkens opnieuw in ons hart door het Woord. Geen enkel ander boek doet dat. Andere lectuur kan zeker door God geïnspireerd zijn, maar de Bijbel is uniek omdat de Heer er zelf in spreekt en zich aan ons geeft.

Daarom heft de priester in de liturgie het evangelieboek omhoog en zegt: “Zo spreekt de Heer”, waarop wij antwoorden: “Wij danken God.” We hebben immers niet enkel zomaar naar willekeurige woorden geluisterd maar we hebben Christus zelf gehoord, én ontvangen.

Dit luisteren is dus meer dan horen met onze fysieke oren. Het gaat om een innerlijk luisteren, om het luisteren met het hart. Jezus spreekt van een “goed en eerlijk hart”. Dat is een hart dat zuivere intenties draagt, dat bereid is zich te laten vormen door het Woord, dat oprecht tracht te ontvangen en zich te laten omvormen.

Binnen de traditie van de Kerk is er een oude weg die dit innerlijke luisteren concreet maakt: de lectio divina. Deze vindt haar oorsprong bij de woestijnvaders en kreeg in de monastieke traditie een vaste vorm. Het is een doorleefde manier van Schrift lezen die vier stappen omvat: lezen (lectio), mediteren (meditatio), bidden (oratio) en aanschouwen (contemplatio). Zo groeit de tekst langzaam van letters naar ontmoeting, van informatie naar transformatie. Ieder moet nagaan hoe deze lectio in zijn of haar leven gestalte kan krijgen. Wat zeker is: het vraagt keuze én discipline, tijd vrijmaken, je dag ernaar inrichten en trouw blijven.

Je kan op twee wijzen stil zijn bij het Woord. Je kan dit zelf in handen nemen, of je kan dit doen in een werkelijkheid die je eigen ik overstijgt. We spreken hier dan over een 'luisteren in de Geest'. Luisteren los van de heilige Geest is ook mogelijk, maar dan proberen wij het zelf te regelen. Dan knutselen we aan onze innerlijkheid om ruimte te maken voor het Woord. Vaak wordt dat een geestelijk gepruts, vermoeiend en onbevredigend. Het blijft een werk van onszelf, en daardoor ontbreekt vaak de diepgang.

Wanneer we luisteren in de Geest geven we het proces uit handen. We laten dan toe dat de Geest ons hart maakt tot goede grond. Hij opent ons, maakt ons ontvankelijk, wekt verlangen. Hij doet ons enthousiast worden, ja zelfs verliefd worden op het Woord. Zoals Jeremia zegt: “Het woord brandt als een vuur in mijn hart” (Jer 20,9). De Geest voert ons binnen in de rijkdom van het Woord en in de vreugde van de ontmoeting met Christus zelf.

Paulus zegt in de eerste brief aan de Korintiërs dat niemand kan zeggen “Jezus is de Heer, tenzij door de heilige Geest" (vgl. 1 Kor 12,3). Zonder de Geest blijven we buitenstaanders, toeschouwers. In de Geest daarentegen worden we in Christus opgenomen, deelgenoot van zijn liefde, binnengeleid in zijn eigen leven.

Daarom is het van wezenlijk belang om stilte en tijd te koesteren. Het dagelijks lezen van de Schrift is niet enkel een weg voor monniken, religieuzen of priesters. Het is de roeping van elke christen. Vaticanum II zegt in Dei Verbum dat “in de heilige Schrift de Vader liefdevol tot zijn kinderen spreekt en hen uitnodigt tot gemeenschap met Hem” (DV 21). Dit Woord is dus voor ons allen. We worden geroepen er dagelijks mee om te gaan, tijd te nemen, en God in het Woord het initiatief te geven om ons te transformeren tot een leven van liefde, geworteld in Hem.

Moge het dagelijks beluisteren van de Schrift voor ons allen een ware ontmoeting zijn met de Heer. Moge Hij ons doorheen zijn Woord vervullen met waarheid, liefde, vrede en vreugde. Mogen we dit alles belichamen en uitdragen in ons dagelijks leven, in al wat we doen en naar allen die we ontmoeten.

Laten we bidden

Heer, uw Woord is licht,
het verdrijft mijn duisternis.

Uw Woord is water,
het verfrist mijn ziel.

Uw Woord is zaad,
het draagt overvloedige vrucht.

Uw Woord is vreugde,
het maakt mijn hart vrij.

Uw Woord is vuur,
het doet mij liefhebben.

Uw Woord is stilte,
het gedijt in mijn hart.

Uw Woord is ontmoeting,
het doet mij leven in U.

Uw Woord is een lofzang.
Ja, U bent mijn lied, mijn God.

Amen, amen !

Geliefde mensen, laten we het Woord dagelijks omarmen, het ontvangen als zaad van leven, en alzo groeien in de Heer.
Een mooi weekend,
kris

---

Om mee op weg te gaan

Lang geleden gaf Onze Lieve Vrouw in Medjugorje de raad om de Bijbel in huis te leggen, geopend en zichtbaar. Niet als een voorwerp ter versiering, maar als een stille aanwezigheid die ons uitnodigt om erin te lezen. Wie het ziet liggen, wordt herinnerd om erdoor geraakt te worden en het tot voedsel van ons bestaan te laten worden.