woensdag in de 3e week van de veertigdagentijd

GEEN JOTA OF TITTEL
(Bij Mt 5, 17-19)

De uitdrukking dat we ergens geen jota van begrijpen, zal oorspronkelijk, in een wat ander verband, uit de Bijbel komen. In de lezing van vandaag horen we: 'Ik verzeker jullie: zolang de hemel en de aarde bestaan, blijft elke jota, elke tittel in de wet van kracht, totdat alles gebeurd zal zijn. Wie dus ook maar het minste van deze geboden afschaft en aan anderen leert datzelfde te doen, zal als de minste worden beschouwd in het koninkrijk van de hemel.'

Wat betekenen deze woorden? Het woord tittel komt uit het Hebreeuws. Jota uit het Aramees. Het zijn allebei de kleinste Schrifttekens. Een tikkel is een klein haaltje op of onder een woord. Met de jota, is de kleinste Hebreeuwse letter jod bedoeld. We mogen dus de allerkleinste tekens niet veranderen aan de Bijbelwoorden, zelfs het allerkleinste streepje of haaltje niet, laat staan hele woorden.

Toch komen er regelmatig nieuwe vertalingen uit. De wetenschap gaat verder, en de Bijbelgeleerden doen hun werk zeker zorgvuldig. Toch hebben we zelf misschien wel een voorkeur voor een bepaalde vertaling. Het beste is het natuurlijk als we bij de oudste bronnen beginnen, maar dat is niet iedereen gegeven. Eigenlijk is elke vertaling misschien wel een verarming, zowel omdat we de oorspronkelijke taal niet kennen, als door het feit dat we de setting van de cultuur niet kennen. Ook de concrete situatie waarin wij nu leven en de omstandigheden van ieder persoonlijk zijn anders dan in de tijd waarin de Bijbel, lang geleden, opgeschreven werd. Hoe moeten we woorden van toen nu ‘vertalen?’ of interpreteren in onze tijd?

Vandaag hoorde ik nog een priester in een preek zeggen dat de kopjes die boven bepaalde teksten in de Bijbel staan, gemaakt zijn om het voor de lezers gemakkelijker te maken, maar de kopjes horen niet bij de Bijbel en zijn uiteraard ook al interpretaties. Wat bedoeld is als hulp kan ook een vertekening zijn. Dit is natuurlijk nooit de bedoeling van degenen die de kopjes gemaakt hebben om de lezers dienstbaar te zijn.

Al staan die strenge woorden dat we niets, maar dan ook niets, mogen veranderen aan het Woord van God, geen tittel of jota, dan denk ik niet: oei, moet ik dan de Bijbel wel zo letterlijk verstaan? Zo voelt het niet voor mij. Ik verlang Gods Woord te verstaan en te overwegen, en laat me vaak raken door een Woord dat diep in me door kan dringen, zelfs op meerdere dagen raakt het iets anders in mijn gevoelswereld of in mijn levensomstandigheden. Soms raken woorden aan eigen ervaringen uit het verleden, of herinneren ze me aan een gebeurtenis waarbij een lichtflits binnen kwam, een inzicht dat nooit meer weg is gegaan.

Van Maria staat in de Schrift: ‘Ze bewaarde alles in haar hart’. Je hart is de kluis waarin de zuiverste woorden bewaard kunnen worden, soms inderdaad een leven lang. Dit is geen verwerping van Gods Woord, maar kan een nog dieper kennen worden van datzelfde woord, een heilige schat in de kluis van ons hart.

Waar het Mattheüs niet om zal gaan is, dat we geen woorden mogen gebruiken die niet letterlijk in de Bijbel staan. Het gaat meer om de diepste betekenis. Het gebeurt natuurlijk wel eens dat we een Woord naar onze hand willen zetten, of soms ook onwetend, als we niet beseffen dat we iets verkeerd begrepen hebben. Juist daarom verdiepen we ons in teksten, en krijgen we soms nieuwe inzichten door onze uitwisseling betreffende een bepaalde tekst.

Geloof me: niemand kent en begrijpt alles uit de  Bijbel. We mogen er een heel leven mee bezig zijn om geleidelijk een beter, of helderder inzicht te krijgen rond bepaalde woorden. Het is verheugend als dat ontstaat, niet zozeer door lessen, maar vooral door de openheid in gebed.

Laten we bidden.

Goede God,
uw Woord is ons heilig.
Wij willen niet twisten over de betekenis ervan,
maar vragen U ons te begeleiden om te leren verstaan
wat U met Uw woorden bedoelde en nog bedoelt.
Ga mee op onze ontdekkingstocht,
zodat we steeds dieper verstaan
wat U ons zeggen of leren wilt.
Jezus, Uw Zoon, trok op naar Jeruzalem,
samen met zijn leerlingen.
Ook zij begrepen niet altijd wat Hij uitlegde.
En uiteindelijk is Jezus, Uw Zoon,
gestorven als een onbegrepen leraar.
Maar Hij is ook daaruit opgestaan,
om zijn eeuwig Pasen te vieren,
met ons allemaal.
Amen, je amen.

Beste mensen, moge onze weg naar Pasen geplaveid worden met stenen van hoop in al onze straten en harten!
Ricky

---

OM OP WEG TE GAAN

Stilte en bezinning op alles wat de dagelijkse teksten ons aan voeding meegeven van dag tot dag. Het is meer dan we bevatten kunnen. Laten we de grond klaarmaken, zoals we dat met onze tuinen doen: dieper dan alleen de bovenlaag. Dat kost wat tijd, maar ligt op een ander niveau dan ‘tijdverlies.’ We winnen ermee aan tijd met eeuwigheidswaarde.