zaterdag in week 2 door het jaar

ROUWEN ALS WEG NAAR  HELING
(bij 2 Sam 1,1-4.11-12.19.23-27)

Beste mensen, dat men dierbaren of anderen door overlijden verliezen komt in alle tijden en plaatsen op grote schaal voor, ook in de Bijbel. Vaak gaat er een grote strijd aan vooraf tussen landen met oorlogen die niets oplossen en alleen maar eindeloos veel slachtoffers veroorzaken. We kennen er vandaag veel voorbeelden van. Nooit lijkt het op te houden. Het liefst slaan we die geschiedenis maar over. Dat kan echter niet, want de wereld staat er bol van.

Vandaag horen we in de eerste lezing een verknipt verhaal, daarmee bedoel ik: er zijn delen uitgeknipt om het verhaal maar op één onderwerp te richten: de rouw van David bij het sterven van Saul, zijn zoon Jonatan, (de grote vriend van David) en alle gevallenen tijdens de strijd.
Hierop greep David zijn kleren en scheurde ze, en ook al zijn mannen deden dat. Ze rouwden, jammerden en vastten tot de avond viel om Saul, zijn zoon Jonatan en het volk van Israël, omdat zij in de strijd waren gesneuveld.

Het scheuren van de kleren is een heel oud gebruik. Het komt al in Genesis voor, het eerste boek van de Bijbel. Dit gebaar is een symbool van de ‘verscheurde lichamen’, het is een openbaar teken van intense rouw niet alleen door één persoon, maar door een heel volk tegelijk uitgevoerd. Het scheuren betrof het bovenkleed, en men verving het met een ander donker kleed, of lap van ruwe stof. Daarmee gepaardwerd gehuild en geweeklaagd, zeven dagen lang. Een massaal en indrukwekkend gebeuren moet dat zijn.

Wij kunnen ons deze wijze van rouwen niet voorstellen. Rouwen wordt deels door de cultuur bepaald en ontwikkelt zich in de loop van de tijden. Ceremonieën en symbolen worden ook nu toegepast, afhankelijk van het feit of de betrokkenen er een antenne voor hebben. Het is heel mooi om vormen te ontwikkelen die de rouwenden zelf aandragen. Ik denk dat ieder van jullie ceremonieën of symbolen kan noemen die ergens gebruikt zijn. Het is zelfs mogelijk om, als je nog leeft, je naasten een suggestie te doen voor je eigen sterven.

Het is een behoefte van de mens om te rouwen en daardoor heel langzaam tot een verwerking te komen. Daar staat geen tijd voor. Het is niet goed als men meteen de draad weer op wil pakken alsof er niets gebeurd zou zijn. Dan ontvlucht men de pijn. De ene persoon zal een langer rouwproces nodig hebben dan de andere. Daar is niets mis mee. Het hangt ook af van de relatie tot degene die gestorven is, mede van het proces dat al vóór het sterven is doorgemaakt.

Met jonge kinderen zijn er veel mogelijkheden om te rouwen: tekenen, een bloemetje bij een foto zetten, samen naar het graf gaan, erover praten, herinneringen ophalen, gebruiken van de overledene in ere houden … Ouderen die een dierbare verloren hebben, vinden soms hun eigen manier van rouwen. Vroeger stonden er wel termijnen voor, ook wat betreft kleding. Ik herinner me dat in mijn lagere schoolperiode de vader van een klasgenoot gestorven was. Toen werd er een zwart ruitje op zijn jasje genaaid. Dat bleef daar een zes weken zitten. En volwassenen bleven ook lange tijd donkere kleren dragen.

Davids rouw was diepgaand en oprecht. Zo zegt hij over zijn vriend Jonatan: Jonatan ligt gesneuveld op de heuvels. Het verdriet verstikt me, Jonatan, Je was mijn broeder, en mijn beste vriend.

Laten we bidden

Goede God en Vader,
uw Naam, Vader, geeft ons het vertrouwen,
dat met sterven het leven niet ophoudt.
Wij bidden U om ontferming over hen die sterven,
dichtbij en veraf, door ziekte of ruw geweld,
wees allen nabij in hun laatste uren
en neem hen op in uw barmhartigheid.
Zegen ook hen die dierbaren los moeten laten
opdat degenen die achterblijven
mogen weten en erop kunnen vertrouwen
dat de overledenen veilig zijn bij U,
en dat elk lijden voorbij is.
Moge uw troostende nabijheid
hen sterken in hun geloof
en in het proces van rouw,
zodat wonden geheeld kunnen worden.
Door Christus, onze Heer,
Amen

Beste mensen, heb ook hartelijke aandacht voor rouwenden en begrip voor de wijze waarop de ander dat proces doorloopt, ook als je het niet helemaal begrijpt. Niet direct raad willen geven, maar vooral luisteren …

Dag, een vruchtbare dag gewenst!

Ricky