maandag in week 2 van de veertigdagentijd

Heer, grote en geduchte God, die zijn beloften nakomt en trouw is aan wie Hem liefhebben en doen wat Hij gebiedt, wij hebben gezondigd en ons misdragen. Wij zijn slecht en opstandig geweest, wij zijn van uw geboden en regels afgeweken en wij hebben niet geluisterd naar uw dienaren, de profeten, die in uw naam tot onze koningen, onze vorsten, onze oudsten en tot het hele volk gesproken hebben.
Uit de eerste lezing van vandaag.

Gisteren hadden we het hier bij Van Woord naar leven nog over de plaats van de schuldbelijdenis tijdens de misviering. De schuldbede als moment van inkeer, bewustwording, en het uitdrukkelijk vragen om vergeving, ontferming, heling. Naar aanleiding van de eerste lezing van vandaag, waar Daniël in naam van het volk vergeving vraagt aan de Heer, wil ik met u wat dieper nadenken over het bewust worden - of zijn - van onze schuld jegens God en wat we daarmee kunnen doen.

Vaak wordt het bewust-zijn van schuld gezien als een act van de mens die oprecht spijt heeft van gedane zonde. Klinkt goed, maar in christelijk perspectief is dit eigenlijk niet juist. Als wij ons al bewust worden van zondigheid is dit een gevolg van het tikken van God op ons geweten. Anders gezegd: schuldgevoel is gave. Tenminste, dat is het in wezen. En zalig zijn zij die hun schuldgevoel op deze wijze mogen ontvangen en dragen.

Het gebeurt echter ook dat de mens puur vanuit zichzelf zich bepaalde schuldgevoelens aanpraat, los van God. Met alle gevolgen van dien: scrupuleus gedrag, gevoelens van minderwaardigheid, depressie. Soms leidt het zelfs tot zelfdoding.

Daarom is het van belang te bidden dat we onze gevoelens van schuld 'in de Heer' ontvangen en dragen. Zeg maar: in genade.

Waarachtig berouw is het werk van God; de Heer die je eenvoudigweg laat weten waar je fout bezig bent. Het is van belang met dit gevoel biddend aan de slag te gaan.
Op de eerste plaats met een dankbaar en erkentelijk hart. Dankbaar omdat God je berouw schenkt.
Maar je ook openend, in stilte, de tijd koesterend. Opdat je, vanuit inkeer en stilzwijgen, vanuit overgave en toewijding, aan de weet zou komen wat je diepere oorzaak kan zijn van je fout bezig zijn. Heel vaak heeft dit te maken met je godsbeleving, met je wijze van godsontmoeting, met je vasthouden aan je eigen 'ik' dat zich op enkele of meerdere domeinen van het leven heeft losgeweekt van God.
Om je dan - al dan niet letterlijk - diep te buigen, met een berouwvol hart, met de smeekbede dat God je mag vergeven. Dus je niet ziekelijk op de borst kloppen tot je erbij neervalt. Nee, je hart in dankbaarheid openend voor Hem die in de wonde van het berouw aanwezig wil komen met zijn barmhartigheid om je te vergeven en te helen, om je op te tillen en je deelgenoot te maken aan zijn Pasen.

Geliefde mensen,
berouw wordt vaak gezien als een negatief iets. Dat is het dus niet, integendeel. Het is een gave Gods met maar één bedoeling: ons terug tot die mensen te brengen waarvan God heeft gezegd dat Hij hen gemaakt heeft naar zijn beeld en gelijkenis.

Om dankbaar en blij van te worden. Niet?

Laten wij bidden ...

Vader,
schenk ons de gave van het berouw,
als springplank naar Christus,
die ons met open armen zal ontvangen
in uw barmhartigheid.
Moge Hij aanwezig komen
in de wonde van ons schuldbesef
om in Hem te verrijzen
voor Kerk en wereld.
Amen. Ja amen.

Veel zegen over deze nieuwe week.
kris