zaterdag in de 14e week door het jaar

OPSTAAN IN GESCHONKEN VERGEVING

Hier bij Van Woord naar leven is de voorbije dagen al herhaaldelijk stilgestaan bij het thema vergeven, aan de hand van de lezingen uit het boek Genesis. Het was vooral Jozef die daarin centraal stond: zijn broers die hem ooit verkochten uit jaloezie, vergaf hij met een indrukwekkende edelmoedigheid. We spraken over het belang van vergiffenis schenken, en over al het goede dat daaruit kan voortkomen - genezing, verzoening, nieuw leven.

Maar vandaag wil ik met je stilstaan bij het ontvangen van vergeving. Want dat blijkt allesbehalve vanzelfsprekend te zijn.

In de eerste lezing zien we hoe Jozefs broers, na de dood van hun vader Jakob, vrezen dat Jozef alsnog met hen zal afrekenen. Ze verzinnen een boodschap van hun vader, in de hoop daarmee Jozefs wraak af te wenden. En dan buigen ze diep en bieden zichzelf aan als zijn slaven. Hoe schrijnend. Ondanks Jozefs vergeving blijven ze zich gedragen als mensen die zichzelf geen waardigheid meer gunnen. Alsof ze niet kunnen geloven dat hij echt vergeven heeft. Alsof het kwaad dat zij ooit deden voorgoed hun identiteit is geworden.

Vergeving ontvangen is niet eenvoudig. Het vraagt een diepere overgave dan je soms denkt. Het is één ding om te weten dat iemand jou vergeeft. Het is iets anders om die vergeving binnen te laten, je ervoor open te stellen en ervan te leven. Het vraagt om los te laten wat je zelfbeeld vastzet: schaamte, schuld, angst voor afwijzing, hardheid tegenover jezelf. Het vraagt vertrouwen: dat je mag opstaan uit wat je verkeerd deed, en opnieuw mag gaan staan als broeder, als zuster, als mens tussen mensen.

In plaats van dat feest van barmhartigheid waartoe vergeving uitnodigt te omarmen, blijf je soms gevangen in zelfbeschuldiging of wantrouwen. Zelfs als de ander zijn hart voor jou opent, blijf jij op de drempel staan. Soms omdat je niet geleerd hebt om genade te aanvaarden. Soms omdat je jezelf niet vergeven hebt. En zo kun je, zonder het te beseffen, de kringloop van liefde die God wil openen onderbreken.

Toch is het precies dat wat Jozef zijn broers voorhoudt: “Wees niet bang. Ik kan toch Gods plaats niet innemen?” Hij noemt hun kwaad bij de naam, maar toont ook het grotere plan: “God heeft het ten goede gekeerd.” Hij bevestigt hun plaats in het geheel, voorziet in hun noden en spreekt hen moed in. Dat is de taal van de barmhartige: niet alleen vergeving aanbieden, maar ook de ander opnieuw opnemen in de gemeenschap, als broer, als zus, als bondgenoot, als medemens. Alleen wie zich opnieuw welkom weet, kan weer gaan leven.

Wat kunnen wij hieruit leren? Dat vergeving ontvangen iets is wat geoefend mag worden. Niet alleen met het verstand, maar met het hart. Je kunt leren om je niet krampachtig vast te houden aan schuld of schaamte, maar om je open te stellen voor het geschenk dat je wordt aangeboden. Vergeving is als een zaadje dat pas groeit wanneer je het ruimte geeft in je binnenste. Als een deur die opengaat, niet alleen naar de ander toe, maar ook naar jezelf. Het vraagt tijd, mildheid en innerlijke beschikbaarheid. Maar het is een weg naar bevrijding, naar hernieuwde verbondenheid, naar die diepere vrede waarin God jou wil laten thuiskomen.

Misschien herken je het wel: dat iemand jou al lang iets heeft vergeven, maar dat je het zelf nog niet echt hebt kunnen aannemen. Misschien leeft er nog een innerlijke hardheid, een blokkade. Leg dan dit oude verhaal van Jozef en zijn broers op je eigen leven. Sta erbij stil, bid ermee. Kijk naar de broers die worstelen met schuld. Naar Jozef die kiest voor goedheid. En vooral ook naar God die in het verborgene genezing weeft. Laat dit oude verhaal een spiegel zijn, een uitnodiging tot overgave. Want zolang je hart gesloten blijft, blijven ook de vrede en de vreugde buiten. Maar wie zich toevertrouwt aan barmhartigheid, vindt leven dat opnieuw begint.

Vandaag zegt Jezus in het evangelie: “Wees niet bang.” Bang zijn voor de ander, voor oordeel, voor het verleden, voor de waarheid - het staat vergeving in de weg. Maar de Vader die zelfs de mussen niet vergeet, kent jou tot in je diepte. Bij Hem is er ruimte om opnieuw te beginnen, altijd weer. Laten we deze waarheid diep koesteren.

Laten we bidden

Goede God,
U kent het hart dat zoekt naar vrede
maar gevangen blijft in wat geweest is.
U reikt vergeving aan,
maar soms durven wij niet te ontvangen
wat U met liefde schenkt,
ook door anderen naar ons toe.
Breek wat in ons verhardt,
maak ons innerlijk open voor genade.
Laat ons niet blijven leven als schuldenaars,
maar als kinderen die weten dat ze bemind zijn.
Moge uw barmhartigheid in ons tot leven komen
en ons weer in verbinding brengen met elkaar.
In Christus, onze Broer en Heer.
Amen.

Geliefde mensen,  moge ons hart zich openen voor de vergeving die ons geschonken wordt, zodat we samen kunnen leven in hernieuwd vertrouwen en vrede.
Een mooi weekend,
kris

---

Om mee op weg te gaan

Zijn er momenten in je leven geweest waarop iemand jou vergeving aanbood, maar je hart er nog niet klaar voor was? Misschien voelde je je de vergeving niet waard, of hield iets in jou vast aan schuld of schaamte. Of bleef je diep vanbinnen toch met kwaadheid zitten. Wat heeft je toen geholpen - of zou je kunnen helpen - om die vergeving toch toe te laten? Wat betekent het voor jou om vergeving niet alleen te horen, maar ook te omarmen?