dinsdag in week 5 door het jaar

U hebt hem bijna een god gemaakt, hem gekroond met glans en glorie.

Beste mensen,
deze woorden uit psalm 8 drukken een groot enthousiasme uit. Dit temeer nadat er eerst staat dat je je als sterveling wel heel erg nietig moet voelen bij het zien van de grootsheid van al wat God geschapen heeft.

Soms vallen we stil en worden we ontroerd bij een ervaring in de natuur. Maar deze tijd leert ons - we merken het bijna dagelijks, hier en in andere landen en werelddelen - dat er in de zo schitterende schepping ook iets is misgegaan.

Het is hier niet de plaats om alle problematiek rond het klimaat en alles wat daarmee samenhangt te bespreken. Alleen dit: de zorg voor die prachtige aarde en de hele kosmos is bijna niet meer te overzien. Het kan ons bang maken. Waar moet het naar toe? Wij lijden aan de gevolgen van dingen waarvoor we al te lang onze ogen en oren gesloten hebben gehouden. Het inzicht is groeiende dat we zo niet eindeloos door kunnen leven.

Maar, als in de psalm gezegd wordt dat we bijna tot een god gemaakt zijn, dan is dit te verstaan als een uitnodiging om medebeheerders te worden van die aarde, én dat we geroepen zijn onze verantwoordelijkheid, ieder op eigen maat, op ons te nemen. Zo groot is de mens dat hij/zij met God mag samenwerken. De mens is immers evenbeeld van God, lazen we vandaag in het scheppingsverhaal. Hoe kunnen we zijn evenbeeld zijn?

Al lijkt er veel mis te gaan, er is ook zoveel moois om van te genieten. We worden uitgenodigd om oog te krijgen voor het mooie. Tijd te nemen om buiten te zijn, de lucht in te ademen, de zon te zien opgaan of ondergaan, of kleine observaties te doen in eigen tuin.

Een poosje geleden kreeg ik in het biologisch groentepakket een groente die ik nog nooit gezien had. Een of andere knol (geen kool). Toen ik hem doormidden sneed, zag ik steeds afwisselend in het rond vele ringen wit en rood, zo prachtig. Ik was helemaal verrast.

Observeer ook eens het gedrag van vogels. Is het niet wonderlijk dat zij ‘weten’ wat ze moeten doen, hier blijven of naar het zuiden vliegen? Of merk op dat, als ze al vertrokken zijn, soms weer terugkomen omdat het hier nog best toeven is nu de temperatuur hoger wordt. Hier in ons stadje waren de ooievaars half januari al aan het paren!

Hoe groter onze gevoeligheid wordt voor het mooie van de schepping, des te intenser zullen we onze verantwoordelijkheid voelen en zal onze bereidheid groeien om er ons voor in te zetten. Dit is de omgekeerde weg. Focussen op wat goed is en niet mopperen op wat verkeerd is. Aan de slag met de feiten.

Vandaag lezen we ook een klein deel uit het scheppingsverhaal. Het is geen verslag hoe het precies gebeurd is. Een mooie literaire vorm is het wel om de schepping te verdelen over zes, nee over zeven ‘dagen’. Op de zevende dag rustte God. En God zag dat het goed was, zelfs, na de schepping van de mens, zeer goed.

Wat gebeurde er met dit verhaal waardoor er veel misverstanden ontstaan zijn in de uitleg van het scheppingsverhaal dat, naar men dacht, eindigde na de zesde dag? Bij de hoofdstukindeling die vele jaren geleden gemaakt is, is de zevende dag losgekoppeld van hoofdstuk 1 dat eindigt na de zesde scheppingsdag. Alsof die zevende dag er niet bij hoorde, terwijl daarin de scheppingsdagen pas tot hun bestemming komen in de rust van de sabbat. De schepping van de mens, waarmee hoofdstuk 1 eindigt, vormt eigenlijk niet het hoogtepunt.
Met die uitleg is er, in het verleden, en nu nog, een cruciale fout gemaakt. Althans dit is de mening van prof. Dr. Matthijs de Jong. De climax van het scheppingsverhaal - zo stelt hij - ligt in de sabbat, de zevende dag; de sabbat die God zegende en heiligde. De sabbat is Gods geschenk aan zijn volk. Daar werkt het scheppingsverhaal naar toe.
Graag verwijs ik hierbij naar de ‘Leestip van de dag’ van vandaag waarin Prof. Dr. Matthijs de Jong zijn visie verder beschrijft. Warm aanbevolen!

Ik wil nog iets vertellen wat ik jaren geleden meemaakte. Ik ving een gesprek op tussen een vader en zijn vijf-zesjarig zoontje. De jongen vroeg aan zijn vader hoe het allemaal begonnen was met alles wat er bestaat. Ik was benieuwd naar zijn antwoord. Ze kwamen samen niet zo heel veel verder dan de oerknal. De jongen bleef doorvragen. ‘Maar hóe dan?’ Ik voelde me er net zo verlegen bij als de vader, alsof dit geheim al uit te leggen zou zijn.
De psalmist, misschien staande onder de sterrenhemel, heeft er iets van geproefd, al stamelt ook hij met de woorden die twee verschillende dingen zeggen. De mens zo klein ten opzichte van de geweldige schepping, en de mens zo groot, bijna tot god gemaakt. Misschien heeft de jongen er toch meer van begrepen dan wij. In elk geval begreep hij dat het een mysterie is waar onze woorden te beperkt voor zijn.

Laten wij bidden met de psalmist

Heer, onze Heer,
hoe machtig is uw naam op heel de aarde.
Uw luister aan de hemel
wordt bejubeld
door de mond van kinderen en zuigelingen.

Ik wens jullie een open hart, open ogen en bereidwilligheid toe, om de aarde lief te hebben en je ervoor in te zetten op je eigen manier, vandaag en alle dagen!
En moge de rust van de sabbat ons de diepe zin doen verstaan van alles wat we nog niet kunnen vatten, zodat we er steeds beter handen en voeten aan kunnen geven, door Christus onze Broeder.
Ricky Rieter